11 Ekim 2011

Atasözlerdeki inceliklerle kişilik ve kültür

Yaşam
Yaşam

Bu iki kavramın ilişkisi üzerinde inceleme ve araştırma yapanlar, bireyin kişiliğinin teşekkülünde içinde bulunduğu kültürün tesirlerinin olduğunu ifade etmişlerdir. Ayrıca kültürün birey davranışlarını etkilediği de vurgulanmış ve her toplum kendi içinde yaşayan kişilere o toplum için spesifik olan yaşantılar yaşatacağı ilave edilmiştir. Bu bilimsel araştırma ve gözlemler neticesinde varılan hükümler, kültürün kişiliği ve birey davranışlarını etkilediği yönündedir. Türk atasözleri, Türk kültürünün bir parçası sayılan folklorun bir alt ürünüdür. Yani atasözleri de “etkileme” de bir paya sahiptir.

Belirli sosyo-kültürel normlara ve beklentilere uyma davranışı sosyalleşme sürecini meydana getirdiğine göre, bir toplumun bütün bireylerinden aynı uyma davranışının bazı atasözlerinde istendiğini görüyoruz. Kültürün, bir milletin bireyleri arasında “birlik unsuru” olduğu fikri düşünülürse, atasözlerinin toplumun değerleri doğrultusunda bir kişilik, davranış kalıbı beklemesi de normal karşılanabilir. Belki de konu başka tartışma boyutlarına da götürülebilir.
“Baş ağır gerek, kulak sağır”, “Ağır ol batman gelesin”, “Ağır otur ki bey desinler”, “Ağır taş yerinden oynamaz”, “Ağır yongayı yel kaldırmaz” ve benzeri atasözleri; bireyin toplum içinde kabul gören bir kişiliğe sahip olmasını “ağır” kelimesine verdiği mânâ ve değer içine gizlemiş gibidir. Birinci atasözünde “başın ağır” olmasının istenmesinden; bireyin konuşmalarını, düşüncelerini, hattâ bakışlarını bir ölçüye oturtması gerektiği anlaşılabilir. “Ağır ol”dan, bireyin toplum içinde onaylanması; “ağır otur”dan da, davranışlarının gözlendiği ve buna göre hareket edilmesinin istendiği şeklinde yorumlar çıkarılabilir. Fakat bu sözleri aynı zamanda Öztürk’ün belirttiği gibi, aşırı bağımlı, özerklik ve girişme noksanlığına sebep olabilecek “daralmış benlik” özelliğini sürdürücü hükümler şeklinde de yorumlanabilir. Fakat atasözleri Türk kültür kimliği içinde düşünüldüğünde, daha fazla ilk yoruma ağırlık tanınabilir.

Kaynak: Sayginnlp.com web sitesinde yayımlananKişilik (Şahsiyet) ve Atasözleri” konulu yazıdan derlenmiştir.

Share

Bunları da Beğenebilirsiniz...