12 Temmuz 2010

Aynalar ve yansıma

Fizik
Fizik

Bir aynaya baktığınız zaman, kendi görüntünüzü görürsünüz. Aynada bir görüntü meydana gelir, çünkü ışık düz bir doğru boyunca yayılır. Işık, yüzünüzden aynaya oradan da tekrar kendi gözlerinize yansır. Düzlem ayna, düz ve pürüzsüzdür. Ayna genelde arkası gümüş bir sırla kaplanmış olan bir cam panodan yapılır. Aynanın düz yüzeyi bir ışık demetinin geri yansımasına yol açar. Aynaya gelen ışının, gelme açısı yansıma açısına eşittir.

Beton bir zemin, çimli bir bahçe veya bir tuğla örülü duvarda hiçbir zaman bir görüntü meydana gelmez. Işık böyle yüzeylerden birçok yönlerde yansıma yapar. Yansıyan ışık hiçbir şekle sahip değildir ve bir görüntü meydana getiremez. Bir aynadaki yansımanıza baktığınızda, görüntünüzün aynanın arkasından geldiği hissine kapılabilirsiniz. Görüntü, sizin aynaya olan uzaklığınız kadar geriden geliyor gibi görünür. Bir düzlem aynada meydana gelen görüntüye zahiri görüntü adı verilir. Görmenize rağmen, zahiri bir görüntü gerçekte mevcut değildir. Sadece varmış gibi gözükür (Şekil 1).

Parabolik bir ayna eğri bir aynadır. Parabolik aynalar, fenerlerde veya otomobil farlarında yansıtıcı olarak kullanılırlar. Bu tür aynalar özel amaçla yapılmışlardır. Parabolik bir aynanın yüzeyi aynen bir parabol yüzeyi gibidir. Aynanın merkezinden itibaren çizilen eksene asal eksen adı verilir. Parabolik aynanın asal eksenine paralel gelen ışınlar, aynanın önünde ortak bir noktaya doğru yansırlar. Bu noktaya asal odak noktası denir. Aynanın merkezinden asal odak noktasına olan uzaklığa ise odak uzaklığı adı verilir (Şekil 2).

Düzlem Ayna ve Parabolik (Çukur) Ayna

Çukur bir aynada teşkil olunan bir gerçek görüntü, aynanın önünde meydana gelir. Gerçek bir görüntü düz bir yüzey veya ekran üzerinde gösterilebilir. Zahiri bir görüntü ise herhangi bir ekran veya yüzeye alınamaz. Çukur bir ayna hem zahiri hem de gerçek bir görüntü meydana getirebilir. Şekil 2’de görülen cisim, ayna ile odak arasına konulursa görüntü zahiri olur.

Kaynak: Prof. M. Selami Kılıçkaya, Editör: Yrd. Doç. Dr. Ali Cemalcılar, “Temel Fizik”, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları No: 674, Açıköğretim Fakültesi Yayınları No: 331, ISBN 975 – 492 – 348 – 5, 1996.

Share

Bunları da Beğenebilirsiniz...