Bir cümlede hareket veya oluşu, yani eylemi bildiren kelime ya da kelime gruplarına yüklem denir.
Ör: Çamlığın başında tüter bir tütün. (Yozgat Türküsü)
Ör: Cerrahpaşa’da koydum canımın yarısını. (Volkan Konak)
Cümlede anlatılan işi yapan kişiye özne denir. (Yükleme sorulan kim, ne sorusu)
Ör: Huduttan hududa atılmışım ben.
Ör: Ağır ağır çıkacaksın bu merdivenlerden. (Gizli-Sen) Cümlede öznenin yaptığı veya yüklemin bildirdiği işten doğrudan doğruya etkilenen öğeye nesne denir. (Kimi neyi sorusu)
Ör: Dostlar beni hatırlasın.
Ör: Elmayı narin soydum.
Dolaylı Tümleç
Cümlede yer yön bildiren kelime yada kelime gruplarına dolaylı tümleç denir.
Ör: Benim yüreğimde boylu boyunca memleketim var. (B. Rahmi Eyüboğlu)
Ör: Aşağıdan gelir omuz omuza.
Ör: Pınarlardan su doldurur Eminem.
Zarf Tümleci
Yüklemin anlamını zaman, tarz, nicelik, azlık – çokluk veya soru bakımından tamamlayan kelime ya da kelime gruplarına zarf tümleci denir.
Ör: Geceleyin bir ses böler uykumu.
İçim ürpermeyle dolar, nerdesin?
Yıllar var ki arıyorum ben onu,
aşıkıyım beni çağıran bu sesin. (A.K.Tecer)
Ör: On yıl var ayrıyım Kınadağından.
Baba ocağından yar kucağından. (F.Nafiz)
Zamir
Kendileri isim olmadıkları halde ismin yerini tutan kelimelere zamir denir.
Ben-sen-o, biz-siz-onlar
Ör: Sen uzaklarda değil, damarımda kanımsın.
Ör: Biz dostlarımızı unutmayız.
Kaynak: Dr. Adem ORAKÇI (MEB Okul Öncesi Eğitimi Genel Müdürlüğü Şb. Md.), 09-20 Şubat 2009 Tarihleri Arasında Hizmetiçi Eğitim Dairesi Başkanlığınca Planlanan Merkezi ve Mahalli Görevde Yükselme Eğitimi “Türkçe Dil Bilgisi” Ders Notları, Ankara, 2009.