12 Temmuz 2010

Elektromanyetik spektrum

Fizik
Fizik

Her yanımız dalgalarla kaplıdır. Gözlerinizle ışık dalgalarını ve su dalgalarını da görebilirsiniz. Görünmeyen dalgalar da vardır. Örneğin; radyo, radar, kızılötesi, x-ışını ve gama ışını dalgaları görünmezler. Kızılötesi dalgalar, radyasyon (ışıma) enerjisidir. Gama ışınları bir tür nükleer ışımadır. Yukarıda söylenen her tipteki dalganın farklı bir dalga boyu ve frekansı vardır. Bu dalgaların tamamı aynı hızla hareket ederler. Eğer dalgalar, dalga boyu ve frekanslarına göre düzenlenirse, elektromanyetik spektrum (tayf) elde edilmiş olur. Bunlara niçin elektromanyetik denilmektedir? Elektromanyetik spektrumdaki dalgalar, elektrik ve manyetizma ile elde edilebilirler. Elektromanyetik spektrumu teşkil eden tüm dalgalar enine dalgalardır. Bu dalgalar, foton adı verilen paketler veya küçük demetler halinde taşınırlar. Foton, ışıma dalga enerjisi taşıyan bir parçacıktır. En güçlü mikroskop ile bile görülemeyecek kadar küçüktür. Fotonlar boşlukta saniyede 300.000.000 metre yol alırlar. Fotonlar o kadar çok hızlı hareket ederler ki bunlar bir saniyede yeryüzü etrafında yedi kez dolanırlar. Elektromanyetik enerji fotonları uzaydan geçebilirler. Işık ışınları ve görünmez ışıma ışınları da foton akımından ibarettir. Elektromanyetik dalgaların bir boşlukta hareket etme yetenekleri, bunları su ve ses dalgalarından ayıran bir özelliktir.

Elektromanyetik ışımanın dalga boyları 1010 metre ile (elektrik dalgaları) 10-16 metre (kozmik ışınlar) arasında değişir. Bundan dolayı, çok düşük elektromanyetik dalga frekansları ile çok yüksek kozmik ışınların frekansları arasında frekanslar değişme gösterirler. En yüksek frekanslı dalgalar, en büyük enerjiye sahiptirler (Şekil 1).

Dalga Boyu

Şekil 1: Elektromanyetik spektrum (tayf)

Kaynak: Prof. M. Selami Kılıçkaya, Editör: Yrd. Doç. Dr. Ali Cemalcılar, “Temel Fizik”, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları No: 674, Açıköğretim Fakültesi Yayınları No: 331, ISBN 975 – 492 – 348 – 5, 1996.

Share

Bunları da Beğenebilirsiniz...