Gıda kaynaklı infeksiyonlar (GKİ) ülkeden ülkeye, toplumsal yaşam biçimlerine ve ekonomik koşullara bağlı farklılıklar göstermekle birlikte, hem gelişmiş hem de az gelişmiş ülkelerde sıklıkla görülmektedir. Bu gün için besinlere bağlı 200’den fazla infeksiyon tanımlanmış olup, bunların çoğu bakterilere bağlı olmak üzere, virüslere, parazitlere bağlı oluşmaktadır.
Günümüzde gıda kaynaklı infeksiyonlarda 27 temel patojen mevcuttur. En önemlileri Camplobacter, salmonella, Clostridium türleri, S. Aureus, E coli O157:H7, B cereus ve L. Monocytogenes tir. Bununla birlikte bu patojenler GKI ların toplam tahmini sayısının sadece %19 undan sorumlu bulunmuştur. Bu da henüz tanımlanmamış bir çok gıda kökenli patojen olduğunu düşündürmektedir. Son yıllarda GKİ’ların spektrumu genişlemiştir.
GKİ lara neden olan patojenler ve ilişkili gıdalar Tablo 1’de gözükmektedir.
Tablo1: GKİ’lara neden olan patojenler ve ilişkili gıdalar
|
Patojen |
Gıda |
|
S. aureus |
Krema, salatalar, et ürünleri, soğuk gıdalar |
|
B.cereus |
Kızartılmış pirinç, sebzeler,et yemeği, vanilya sosu |
|
C.perfiringens |
Pişmiş etler, et suyu |
|
V.cholerae |
Kabuklu deniz ürünleri, deniz ürünleri |
|
V.parahaemolyticus |
Kabuklu deniz ürünleri, deniz ürünleri |
|
V.vulnificus |
Kabuklu deniz ürünleri, deniz ürünleri |
|
C.jejuni |
Süt, kümes hayvanları |
|
S.enteritidis |
Yumurta, kümes hayvanları, diğer etler |
|
Shigella türleri |
Salatalar, süt, soğuk gıdalar |
|
Y. enterocolitica |
Süt, domuz ürünleri |
|
E.coli |
Çekilmiş sığır eti, süt, marul, pastörize edilmemiş elma şarabı |
|
L. monocytogenes |
Yumuşak peynir, süt, lahana salatası |
|
C.botulinum |
Etler, ev tipi konserveler |
|
Enteric viruslar |
Kabuklu denis ürünleri, çeşitli gıdalar |
Kaynak: Gıda Kaynaklı İnfeksiyonlar (Makale), Yrd. Doç. Dr. Elif Doyuk Kartal,Osmangazi Üniv. Tıp Fak. İnfeksiyon Hast. Ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, Eskişehir.
