23 Şubat 2010

İş sistemlerinin tasarımında geleneksel yaklaşım ile katılımcı yaklaşım arasındaki farklar nelerdir?

Ergonomi
Ergonomi

Şekil 1’de şematize edilmiş olan geleneksel yaklaşımlarda, tasarım grubunun, tasarım sürecinin ilk aşamalarına katılımı, en yüksek düzeyde seyrederken, bu aşamalarda çalışanların katılımı söz konusu değildir veya çok azdır. Bu yaklaşımda tasarımın ilk aşamalarında çalışanların katılımı söz konusu olmadığından, tasarım problemleri ve uyumsuzluklar, ancak tasarım uygulamaya geçirildikten sonra tespit edilebilmektedir. Sonradan tespit edilen bu problemlerin giderilmesi, çoğu zaman imkansız, bazen de yüksek maliyetli ve zaman alıcıdır. Şekil 2’de görülen katılımcı yaklaşımda ise, çalışanların bu aşamalara katılımı yüksek seviyededir. Çalışanların en yoğun olarak katıldıkları aşama, tasarım sürecinin uygulama aşamasıdır. Tasarım grubunun bu aşamaya katılımı ise minimum düzeydedir. Zira uygulama aşamasında meydana gelen aksaklıkların, ergonomik uyumsuzlukların ve diğer psiko-sosyal problemlerin içerisinde olan ve bunları en çok yaşayanlar çalışanlardır. Uygulama aşamasından sonra çalışanların en yüksek düzeyde katılımının söz konusu olduğu aşama, tasarım sürecinin ilk aşaması olan hazırlık aşamasıdır. Bu aşama düşünce bazında var olan bir takım fikirlerin olgunlaşma ve şekillenme aşamasıdır. Bu aşamaya çalışanların katılımının sağlanabildiği oranda, ileride çıkması muhtemel problemler ve uyumsuzluklar da önlenmiş olacaktır. Geleneksel yaklaşımlarda hazırlık aşamasına çalışanların katılımı söz konusu olmadığından, tasarım problemleri ve uyumsuzluklar, uygulama aşamasında tespit edilebilmektedir. Sonradan tespit edilen bu problemlerin giderilmesi, çoğu zaman imkansız, bazen de yüksek maliyetli ve zaman alıcıdır.

Tasarımda kullanıcı odaklı yaklaşımın yaygınlaşması trendi, çalışanların tasarım sürecinin ilk aşamalarından itibaren aktif bir şekilde yoğun katılımları istikametindedir. Mevcut durumda çalışanların, tasarım sürecinin ilk aşamalarına katılımının sağlanmasında yaşanan zorluklar, bunun için daha kat edilmesi gereken uzun bir yolun bulunduğunu göstermektedir.

Şekil 1: Çalışma Sistemlerinin Tasarımında Geleneksel Yaklaşım

Şekil 2’de gösterilen ve ev şeklinde sembolize edilen tasarım sürecinin başarısında, bu evin temelini oluşturan çalışanların sürece katılımı önemli rol oynar. Çatısını tasarım grubunun oluşturduğu bu evin bacasının tütebilmesi için, başka bir deyişle tasarım süreci boyunca elde edilen çözümlerin, verimli ve etkin bir şekilde hayatiyet kazanabilmesi için, yönetimin destek ve teşviki şarttır. Aksi halde, yapılan tasarım/iyileştirme çalışmalarının verimi düşecek ve bu çalışmalar sonucunda elde edilen çözümlerin hayata geçirilmesi zorlaşacaktır.

Şekil 2: Çalışma Sistemlerinin Tasarımı İçin Katılımcı Yaklaşım
Share

Bunları da Beğenebilirsiniz...