İnsanların verimli bir biçimde çalışmalarını sağlamak için çeşitli yetki biçimlerinden yararlanılır. İki temel yetki biçimi vardır. Bunlar, komuta ve kurmay yetkileridir.
- Komuta yetkisi, örgüte çalışanlar tarafından kolaylıkla uygulanır. Bu yetki, üst ve ast sırasında doğrudan bir hat biçimdedir. Herkes kimden emir alacağını ve kime karşı sorumlu olduğunu yani amirini bilir.
- Kurmay yetki, İşletmelerde kurmay olarak nitelenebilecek kişi veya birimlerin, işletmede yürütülen temel faaliyetlere destek olmalarıdır. Kurmay durumunda olan kişilerin kullandığı yetkiye de kurmay yetki denir.
Kurmay yetki daha çok diğer birimlere danışmanlık hizmeti verme biçiminde gerçekleşir. Örneğin, bir üretici işletmede araştırma-geliştirme bölümünde çalışan uzmanlar, üretim bölümüne yeni geliştirilmiş bir takım mallar üretmelerini önerebilirler. Ayrıca, hukuk müşaviri ve personel dairesi de kurmay yetki kullanır.
İşletmelerin yapısında birimlerin büyüklüğünü sınırlandıran önemli bir unsur da yetki alanıdır.
Bir yöneticinin etkili olarak gözetebileceği astların sayısı yetki alanını oluşturur. Bu sayı işin cinsine, yöneticinin kabiliyetine, işletme içindeki mevkiine, astlarına karşı duyduğu güvene bağlıdır.
Eğer astlar iyi eğitilmişlerse ve yapılan iş değişiklik göstermiyorsa işletmelerde yetki alanı geniş tutulabilir. Ancak, faaliyetlerin nasıl yürütüleceği konusunda kesin bilgi ve kurallar yoksa yetki alanı dar tutulur.
Kaynak: Milli Eğitim Web Sitesinde Yer Alan “Mesleki Açık Öğretim Lisesi İşletme 1 (Hazırlayan: Taylan Acar)” Ders Notlarından Derlenmiştir (Ziyaret Tarihi: 01/02/2010).
