Merkez Bankası bilançosunu, ticari banka bilançolarından ayıran temel özellikler aşağıda belirtilmiştir.
– 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanununun 4. maddesi ile Türkiye’de banknot ihraç etme yetkisi sadece Merkez Bankasına verilmiş olup, tedavüle çıkartılan banknotlar Merkez Bankası Bilançosunun pasifinde yer alan “Tedavüldeki Banknotlar” kaleminde izlenmektedir.
– 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanununun 41. maddesi ile, Merkez Bankasına Hükümetin haznedarlığı görevi verilmiş olup, Türkiye’nin 1947 yılından beri üyesi olduğu Uluslararası Para Fonu (IMF) ile ilişkiler açısından, mali ajan Hazine Müsteşarlığı, muhafaza kurumu ise Merkez Bankası olarak belirlenmiştir. Bu çerçevede, Türkiye’nin IMF’ye üyeliğinden doğan mali ilişkiler (varlık ve yükümlülüklerimiz) sadece Merkez Bankası bilançosunda yer almaktadır.
– 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanununun 61. maddesi gereğince, Türk Lirası değerinin değişmesi nedeniyle Bankanın aktif ve pasifindeki altın ve dövizlerin yeniden değerlendirilmesi sonucu oluşan gerçekleşmemiş gelir ve giderler Merkez Bankası bilançosunun aktif ve pasifinde “Değerleme Hesabı” kalemlerinde izlenmekte olup, gerçekleşmemiş giderler bilançonun aktifinde, gerçekleşmemiş gelirler ise pasifinde gösterilmektedir. Bu gelir ve giderlerin gerçekleşmesi halinde, gerçekleşen tutarlar kar ve zarar hesaplarına aktarılmaktadır. Ticari bankalarda ise gerçekleşmemiş gelir ve giderler doğrudan kar ve zarar hesaplarına aktarılmaktadır.
** Merkez Bankası bilanço kalemleri ile ilgili detaylı bilgilere Banka İnternet
sitesinde “Yayınlar/SüreliYayınlar/YıllıkRapor” menüsünden ulaşılabilmektedir.
Kaynak: Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Web Sitesinde yayımlanan “sık sorulan sorular”dan derlenmiştir (Ziyaret Tarihi: 28/04/2010).
