Mobbing’in sözcük anlamı psikolojik şiddet, baskı, kuşatma, taciz, rahatsız etme veya sıkıntı vermektir. Son dönemlerde sosyoloji ve hukuk gibi sosyal bilimler başta olmak üzere, disiplinler arası çalışılan bir konu haline geldi.
İşsizliğin yüksek olması ve çalışanın değersiz görülmesi de mobbing’in oluştuğu işyeri sayısını artırıyor. Sonuçta her işyerinde ve her türlü kuruluşta olabilir. Organizasyon bozukluğunun daha fazla olduğu işyerlerinde ise disiplin getirmek, verimliliği artırmak, refleksleri koşullandırma amacıyla yapılır.
Bir kişinin herkese kötü davranmasına “bullying”, birkaç kişinin bir kişi üzerinde baskı kurması ise “mobbing” olarak tanımlanıyor. Mobbing uygulayan kişi “zorba” diye adlandırılabilir. “Zorba”ların algıladığı tehditler arasında şunlar var:
Kişinin yetersizliğinin, yanlış uygulamalarının, gizli anlaşmalarının ortaya çıkarılması.
Mevkiini kaybetme korkusu.
Bilinçli ya da bilinçsiz yönetim biçimi.
Otoritesinin sarsıldığını hissetmesi gibi başlıklar yer alıyor.
Mobbing’e uğrayanların genel özellikleri ise aşağıdaki sıralamada yer alıyor:
İşini çok iyi, hatta mükemmel yapan.
İlişkileri olumlu ve çevresindekilerce sevilen.
Çalışma ilkeleri ve değerleri sağlam, bunlardan ödün vermeyen.
Dürüst ve güvenilir, kuruluşa sadık.
Bağımsız ve yaratıcı.
Zorbanın yeteneklerinden üstün özelliklere sahip olan.
Bazen de işyerinde sessiz, iletişim kuramayan işçilere yönelebiliyor.
Zorbanın genel özellikleri ise aşırı kontrolcü, korkak, nevrotik ve iktidar açlığı gibi niteliklerle tanımlanır.
Mobbingcinin özellikleri arasında kötü kişiliği, bunu patron olması nedeniyle ilahi hak olarak görmesi, şişirilmiş benmerkezcilik, narsist kişilik, çocukluk travmaları vs. de sayılabilir. Bodsky, “Taciz Edilmiş Çalışan” adlı kitabında, “taciz ya da rahatsız etme, insanların kendilerini ayrı tutma ve ayrıcalıklarını koruma için kurulu bir işleyişin olmadığı zaman başvurdukları bir yoldur” şeklinde tanımlıyor.
Kaynak: Muhammed Örtlek (Uluslararası İlişkiler ve Siyaset Bilimi Uzm.), Mobbing nedir?, Radikal Web Sitesi, 16/03/2008
