Radyoaktif bir elementin çekirdeği kararsızdır. Çekirdekte bir değişme olursa bu radyasyon
olarak yayılır. Çekirdekten yayılan üç tür radyasyon vardır. Bunlar alfa parçacıkları, beta parçacıkları ve gama ışınlarıdır.
Her bir alfa parçacığı, içerisinde iki proton ve iki nötron bulunan bir helyum çekirdeğidir. Yükü pozitiftir. Ancak, madde içerisine nüfuz edecek derecede güce sahip değildir. Bir alfa parçacığı, ince bir kağıt parçası ile durdurulabilir. Alfa parçacıklarının çoğu birkaç cm yol aldıktan sonra durdurulur.
Beta parçacıkları ise pozitif veya negatif yüklü elektronlardır. Bunlara pozitron ya da elektron da denilir. Beta parçacıkları, alfa parçacıklarından daha hızlı hareket edip, daha uzağa gidebilirler. Beta parçacıklarının etkileme gücü, alfa parçacıklarından 100 kez daha fazladır. Bununla beraber, beta parçacıkları 1 cm kalınlığındaki bir alüminyum tabaka ile durdurulabilirler.
Her beta parçacığı olası bir X-ışınları üreticisidir. X-ışınları yavaşlatılmış beta parçacıkları ile üretilebilir. Yavaşlarken kinetik enerji kaybeden bir elektron, X-ışını radyasyonu ve ısı enerjisi yayar. Hareketli negatif yük yavaşlatılınca, yeniden radyasyon yayılır.
Gama ışınları, kısa dalga boylu ve yüksek frekanslı enerji dalgalarıdır. Gama dalga boyları X-ışını dalga boylarından daha kısadır. En önemlisi de, gama ışınları yüksüz parçacıklardır. Gama ışınları fotonlar veya enerji demetlerinden oluşmuştur. Bunlar ışık hızıyla hareket ederler. Gama ışınları, hem alfa hem de beta parçacıklarından daha delicidir. Gama ışınlarını durdurmak için kurşun veya beton gibi çok yoğun ve sert malzemeler gerekir.
Kaynak: Prof. M. Selami Kılıçkaya, Editör: Yrd. Doç. Dr. Ali Cemalcılar, “Temel Fizik”, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları No: 674, Açıköğretim Fakültesi Yayınları No: 331, ISBN 975 – 492 – 348 – 5, 1996.
