İnsan dünyaya geldikten sonra onun hayatını tanzim eden kurallarla karşılaşır. Bu kurallardan bazıları yazılı, bazıları da yazılı olmayan kurallardır. Örf ve adetler yazılı olmayan kurallardandır. Bir toplulukta benimsenmiş ortak alışkanlık ve usullerin tamamına örf denir. Örneğin evliliklerde düğün yapmak bir örf’tür. adet ise topluluklar da yerleşmiş usul, kaide ve göreneklerdir. Örneğin bazı bölgelerde gençlerin erken evlendirilmeleri bir adettir.
Dinin konularından biri de insan davranışlarıdır. İnsan davranışlarının bir kısmı örf ve adetlere dayalı yapılır. Dolayısıyla örf ve adetler de din ile doğrudan ilişkilidir. Şöyle ki dinin koymuş olduğu değerlere ters düşen örfler ve adetler terk edilmiş ve bırakılmıştır. Örneğin, kan davası ve tefecilik yapmak, İslam öncesinde birer örf ve adet halini almıştı. Ancak İslam geldikten sonra bunlar kaldırılmıştır (Veda hutbesi incelenebilir). Buna rağmen özellikle kan davası kolay kolay terk edilememiştir.
Müslüman bir toplumun İslam’ı kabul edişlerinden günümüze kadar İslam dininin etkisiyle oluşmuş örf ve adetleri de bulunmaktadır. Genelde bu örf ve adetler İslam’a ters düşmez. Bunun yanında İslam öncesinden gelen ve İslam’a ters düşmeyen örflerde varlıklarını devam ettirmişlerdir. Ebû Hanife ve İmam Malik gibi Fıkıhçılar Hz. Muhammed (s.a.v.)’in “Müslümanların güzel gördüğü şey, Allah katında da güzeldir” (Müsned c1, s379) hadisini ölçü olarak, fıkıh usulünde örfleri hüküm vermede başvurulacak bir kaynak olarak görmüşlerdir.
Özetle, toplum hayatını tanzim eden kurallardan biri de örf ve adetlerdir. Bizde büyük tecrübeler sonunda oluşmuş bu değerlere sahip çıkmalı ve yaşatmalıyız. Unutmayalım ki bir toplumu ayakta tutan, geçmişiyle geleceği arasındaki köprü görevi gören, kültürü, örf ve adetleridir.
Kaynak: Milli Eğitim Web Sitesinde Yer Alan “Mesleki Açık Öğretim Lisesi Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 2 (Hazırlayan: İlhami SAZAK)” Ders Notlarından Derlenmiştir (Ziyaret Tarihi: 01/02/2010).
