Yapısı, yapı maddelerinin seçimi ve inşaat işlemi gereksinimlere uygun olarak seçilmeyen otoparklarda sızıntı yapan derzler, dikey ve yatay yapı parçalarında çatlaklar, donatı üzerindeki korozyonlar ortaya çıkabilecek hasarlardan sadece bir kaçıdır. Bu bölümde hasarların meydana geliş nedenleri üzerinde durulacaktır. Buna ilave olarak ilerde yapılacak olan otoparklarda hasarların nasıl önlenebileceği, kalite ve dayanaklılığın bilinçli bir şekilde nasıl artırılabileceğine dair öneriler verilecektir. Bu çalışmaya temel teşkil edecek olan bilgiler yazılı yayın, inşaat şefi, proje tasarımcısı ve otopark işletmecileri ile yapılan konuşmalar, yeni yapılan inşaatlar ve onarımlar aşamasında bizzat kendi deneyimlerimizin yanı sıra farklı yapım yıllarına ait birçok otoparkın sistemik bir kontrol listesi ile gözlemlenmesine dayanmaktadır. Eksikliklerin ve hasarların değerlendirilmesi sonucunda belirli hasar görüntüleri üzerine yoğunlaşarak yapılardaki zayıf noktalara işaret etmektedir.
Otopark kavramı bu bölümde motorlu araçların park edilmesi için kullanılan tüm yer üstü ve yer altı yapıları için kullanılmaktadır. Otopark katları üzerinde sürüş yolu ve park yeri barındıran tüm yüzeylere park yüzeyi denilmektedir. Taşıyıcı yüzey planlaması ve inşaatın kurallara uygun olarak yapılması bilgisinin var olduğu düşünülerek burada sadece otoparklara özgü olan problemler ele alınacaktır. Otoparkların işletilmesinden kaynaklanan özel gereksinimler nedeniyle taşıyıcı yüzey planlaması, ihale, inşaat aşaması ve bakımda sorumlu kişilerin özel önlemler almasını gerektirmektedir. Bu olağan bir şey olarak görülmesine rağmen, uygulamada otoparkların inşaat ve yapı malzemelerinden beklenen yüksek kalite planlama ve uygulama aşamasında sıkça göz ardı edilmektedir. Bu nedenle kullanım aşamasında aşırı derece yıpranan ve zamanla sorun hale gelen yapı parçalarının ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Sıklıkla ortaya çıkan eksiklik ve hasarlar şunlardır:
· Yetersiz eğim nedeniyle eksik drenaj ve su tahliyesinin yanı sıra yetersiz taban giriş boşlukları ve su tahliye boruları
Derz sızıntısı
Yatay ve dikey yapı parçalarında çatlak
Sürüş yüzeylerinin aşınması ve kalkması
Don ve tuz çözeltilerinin etkisi nedeniyle beton çatlaması
Daha sonra betonların dökülmesine yol açan donatı korozyonu, özellikle tuz çözeltilerindeki klor etkisi ile bağlantılı olarak
Bu nedenle planlama ve yapı açısından aşağıda yer alan gereksinimlerin dikkate alınmasına ihtiyaç vardır:
Statik sistem, ölçüler, açıklıklar, yapının deformasyonu ve çatlak önleyici önlemlerin alınması
Park yüzeylerinin eğimi, taban su tahliye girişleri ve su tahliye sistemi
Derz düzeni ve dizilişi
Beton seçimi, karışımı ve hazırlanışı, yardımcı yapı malzemesinin seçimi
Yüzeyin, rampaların ve açılır yapı parçalarının üst yapısı ve üst yüzey koruması
İnşaat uygulama süreci
Bakım
Mevcut standartlar, eldeki güncel bilgiler ve imkanlar dahilinde kullanılan teknik araçlar, kurallara uygun planlama, uygulama ve bakım için öngörülen temel gereksinimlerin yerine getirilmesi halinde on yıllarca sorun çıkarmayacak bir yapıların ortaya çıkmasına imkan vermektedir. Buna uzman bir yetkilinin eksiksiz olarak gerçekleştireceği bir inşaat denetleme çalışması da dahildir. Betonarme inşaat şekli komplike olmayan yapıların oluşturulmasına imkan vererek düşük bakım maliyetli ekonomik işletime olanak sağlamaktadır.
Konstrüksiyondaki temel kural şudur: ‘Ne kadar basit o kadar iyi’. Bu kural özellikle park yüzeyleri için geçerlidir. Komplike olmayan çözümler bu nedenle çok katmanlı yapılara tercih edilmelidir.
Kaynak: Bayer, Edwin., Tercüme: Ahmet Savaş,”Parkhauser aber richtig – Ein Leitfaden für Bauherren, Architekten und Ingenieure” (Otoparkları Doğru Tasarlamak – İnşaat Şirketleri, Mimarlar Ve Mühendisler İçin Bir Kılavuz), Bau+Technik GmbH, ISBN 3-7640-0467-3, 2006.
