3 Ekim 2010

Stres nasıl kontrol edilir?

Kişisel Gelişim
Kişisel Gelişim

Memory Center Nöropsikiyatri Merkezi’nin Türkiye yöneticisi Prof. Dr. Nevzat Tarhan, stresinizi yenmek ve hayatınızı kolaylaştırmak için aşağıdaki tavsiyelerde bulunuyor:

· -malı, – meli eklerinden kurtulun: “-meli, -malı” eklerinden kurtulmadıkça, bu eklerle biten

cümleler stresin artmasına neden olacaktır.

  Sınavdan çok yüksek bir not almalıyım.

  Anne, babamı ve diğer insanları hayal kırıklığına uğratmamalıyım.

  Patronumun beni kovmaması için mükemmel iş çıkarmalıyım.

Bu cümleler yalnızca stresinizin artmasına sebep olacaktır. Bir adım geriye gelin ve olaya soğukkanlılıkla ve analitik olarak bakın ya da bir başkasının durum hakkında görüşünü alın. Genellikle, ilk başta sizde bu kadar stres yapan durumun hiç de öyle ölüm-kalım meselesi olmadığını göreceksiniz.

Kendinizi ödüllendirin: Dağınık ve sıkışık ortamlarda çalışmamak en uygun olanıdır. Yapılacak işe başlamadan önce, dikkati dağıtacak materyallerden arındırılmış rahat ve güzel bir ortam hazırlamak gerekmektedir. Bunun anlamı; bütün oyuncakları, açılmamış mektupları ve okunmamış dergileri çalışma ortamından uzaklaştırmaktır. Kolayca ulaşılabilecek bir yere, çalışırken gerekebilecek materyalleri yerleştirmek gerektiği anda kullanmak adına hazır olduğundan, çalışanı konsantrasyon kaybından uzaklaştırır. Bir saatlik sıkı bir çalışma sonunda kendinize küçük ödüller verin.

Yatıştırıcı sesleri dinleyin: Müzik çalmak isteniyorsa, arka fonda kısık bir sesle dinlemek en uygun olanıdır. Matematiksel ritmi olan parçalar -çoğunlukla klasik müzik- konuyu daha iyi kavramaya yardımcı olur. Okyanus dalgaları sesleri de bazı insanlar için yatıştırıcı bir etki yapabilirler.

Hedefinizi belirleyin: Uzun çalışmaları bölümlere ayırmak çalışmayı kolaylaştıracaktır. Böylece akşama kadar süren bir çalışma sonucunda, oluşacak sıkıntı yerine hedeflenen yere gelmenin mutluluğu yaşanacaktır. Bazen işinizi bölümler altında toplamak yardımcı olabilir. Böylece çalışmayı bitirdikten sonra işi bitirememenin verdiği eziklik yerine, nelerin bittiğini ve ne kadar ilerlediğini görüp daha rahat bir nefes almak mümkündür. İşi tamamlamak için yeterli zaman ayırmak uygun olacaktır. Hiçbir şey yapacağınız işi son güne, son dakikaya bırakıp, dehşet içinde bir sonraki güne yetiştirmeye çalışmaktan daha stres verici olamaz.

Stressiz bir yer hayal edin: Öncelikle sakin bir yerde rahat bir oturma pozisyonu etkili olacaktır. Sonra gözlerin kapanması ve imgelerin göz kapakların arkasında, televizyon ekranından izler gibi yeni şekiller kazandığını düşünmek bir rahatlık hissi verecektir. Rahat bir durum hayal etmek ve sakinleştirici bir imgeyi göz önüne getirmek, bu, daha önce görülen bir yer veya okunan bir kitapta geçen özel bir mekan olabilir. Kendinizin oluşturduğu bir ortam da olabilir ama daha önceden iyi bilinen bir yer olması (örneğin geçen yaz tatilini geçirdiğiniz kumsal) daha iyi bir etki yaratacaktır. Olabildiği kadar detaylara inmek çok daha etkili olacaktır. Sandalyenin arkasına yaslanırken imgelerin üzerinde yoğunlaşmak, sonrasında kolayca ve doğal nefes almak.Bir kaç denemeden sonra en çok rahatlatan görüntü yakalanacaktır.

Sıkıntınızı okyanusa yükleyin: Beyaz kumsalı, mavi gökyüzü, köpüklü dalgaları, ılık güneşi ve martılarıyla güzel bir kumsalı gözlerinizin önüne getirin. Kendinizi, kumsalda, elinizde ufak plastik bir kovayla yürürken hayal edin. Güzel bir yerde durun ve bütün endişelerinizi, kafanızı meşgul eden her türlü sorunu bu kovanın içine doldurun. Kovayı suya atın ve dalgaların onu sizden uzağa sürükleyişini izleyin. Kova görüş alanınızdan çıktığında, yürüyüşünüze devam edin.

İyi şeyler düşünün: Pozitif kısa ifadeler kurmak ve uykuya dalmadan önce bunların tekrar edilmesi (Bu zamanlar belleğinizin önerilere en açık olduğu zamanlardır) ruha bir dinginlik kazandıracaktır. Sabah kalkıldığında her zamankinden daha zinde olunduğu görülecektir. Yarattığınız ifadeleri gün boyunca kendinize tekrarlamanız onları daha etkili yapacaktır. Bunlar basitçe hazırlanmış şu cümleler olabilir; “Başaracağımı biliyorum”, “Her zaman sınavlarım iyi geçmiştir”, “Geçen yıl buna benzer bir toplantıda harika bir konuşma yapmıştım”.

Kendinizi başarırken hayal edin: Gözleri kapatıp geçmişte yapılan başarılı çalışmaları hatırlamaya çalışmak çok etkili bir yöntemdir. Hemen akla bir şey gelmez ise, yapılan gurur verici bir hareketi düşünmek faydalı olacaktır. Şimdi sizde stres yaşatan bir olayı, örneğin; yapacağınız konuşmayı aklınıza getirin. Bunu da aynı rahatlıkla ve kendinize güvenerek yapacağınızı hayal edin.

Yatağınızı uyumak için kullanın: Uyku rahatsızlığı uzmanları ve stres psikologları, sık sık, yatağı yalnızca uyumak için kullanmayı tavsiye ederler. Bununla demek istedikleri; -özellikle de uykusuzlukla ilgili sorun varsa- yatakta kesinlikle çalışmamaktır. Bellek çalışma ile yatak arasında bağıntı kurar, yatakla rahatlama arasındaki bağıntı kaybolur ve uykuya dalma zorlaşır. Stres altında olunduğu zaman en son ihtiyacınız olan şey az uyumaktır.

Kısa yürüyüşler yapın: Bir çalışmanın ortasına gelip kilitlenildiğinde, hareketli kısa bir yürüyüşe çıkmak düşünceleri dağıtmada ve aynı zaman da bedende yüklü negatif elektrik yükünün atılmasında çok etkili bir yoldur. Derin nefes alıp vermek ve yürürken kolları rahatça sallamak etkiyi arttıracaktır. Belleği temizlemeye çalışmak uygun olacaktır (Hatta yeni açan çiçeklere arada bir göz atmayı unutmayın). Ayrıca, yapılan bu egzersizin hiçbir zararı olmayacaktır (EGM, 2000:10-11).

Kaynak: Rezzan GÜNDOĞDU (MEB Öz. Eğ. Rehb. Dan. Hizm. Gen. Md. Uzmanı), 09-20 Şubat 2009 Tarihleri Arasında Hizmetiçi Eğitim Dairesi Başkanlığınca Planlanan Merkezi ve Mahalli Görevde Yükselme Eğitimi “Çatışma ve Stres Yönetimi” Ders Notları, Ankara, 2009.

Share

İsmail Hakkı KAR

1966 yılında Zonguldak’ta doğdu. İlk, ortaokul ve liseyi burada bitirdikten sonra 1997’de Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi İşletme Bölümünden mezun oldu. Tahsil hayatının tamamına yakının süresini, aynı zamanda ticari çalışmalarda bulunarak geçirdi. Birçok firmada personel, ara idareci ve idareci olarak görev aldı. Sivil toplum kuruluşlarında çeşitli kademelerde görev aldı. Ticari hayatını davranış psikolojisi alanında aldığı formel eğitimlerden sonra, kendini tanıma, özgüven - motivasyon ve temel iletişim becerileri alanında eğitimler vermeye başladı. Bu çalışmaları yanında, uzmanlık sahasıyla ilgili makaleler yazmaktadır. Bazı firmalara performans ve eğitim danışmanlığı yapmaktadır. Evli ve iki çocuk babasıdır.

Bunları da Beğenebilirsiniz...