Bir su tankındaki dalgalar; ses, ışık ve diğer enerji dalgalarının davranışını açıklamak için kullanılabilir. Su dalgaları yansımayı göstermek üzere incelenebilir. Yansıma, bir dalganın bir cisme çarpıp geri sıçraması demektir. Bir cisme gelip çarpan dalgalara gelen dalgalar adı verilir. Sıçrayan dalgalara ise yansıyan dalgalar denilir (Şekil 1).
Şekil 1: Bir dalganın bir engelde yansıması
Kırınım ise dalgaların bükülmesidir. Su dalgaları bu olayı açıklayabilir. Bir su dalgası sığ bir suya doğru ilerlerken, dalga boyu azalır. Dalgaların hızı azalır. Hızın, frekans ile dalga boyunun çarpımına eşit olduğunu hatırlayalım. Bu durumda, frekans aynı kalırsa, dalga boyu küçülür ve sonuçta hız azalır. Su dalgalarının hızı, derin sudan sığ suya geçişte değişir. Su dalgaları, sığ suya bir açıyla geçerlerse, dalgalar bükülür ya da kırınır. Kırınım daima bir dalganın hızının azaldığı bölgeye doğrudur (Şekil 2).
Şekil 2: Bir dalganın kırınımı ve yansıması
Herhangi bir türdeki dalga kırınıma uğrayabilir. Bir dalga bir ortamdan farklı bir ortama geçtiği takdirde, hızı değişir. Eğer bir dalga iki farklı ortamı ayıran sınıra bir açıyla yaklaşırsa, kırınıma uğrar. Şekil 2’de görüldüğü gibi havadan suya geçen bir dalga kırınıma uğramıştır. Havada daha hızlı hareket eden dalga, suya geçince hızını azaltmak zorundadır.
Kaynak: Prof. M. Selami Kılıçkaya, Editör: Yrd. Doç. Dr. Ali Cemalcılar, “Temel Fizik”, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları No: 674, Açıköğretim Fakültesi Yayınları No: 331, ISBN 975 – 492 – 348 – 5, 1996.
