Tarihte bugün: 5 Mart
(Olay) 5 Mart 1986 tarihinde Yüce Divan tarafından iki yıl hapse mahkum edilen eski Devlet Bakanı İsmail Özdağlar’ın milletvekilliği TBMM Genel Kurulu’nda düşürüldü.
(Olay) 5 Mart 1986 tarihinde Son 42 yılın en yoğun kar yağışı altında kalan İstanbul’da hayat felce uğradı.
(Ölüm) 5 Mart 1987 tarihinde Sinema ve tiyatro sanatçısı Gülistan Güzey, İstanbul’da. Sanatçı Düğün Gecesi, Yayla Kartalı, Cyrano De Bergerac, Sacide, Anastasia, Yaşama Sevinci gibi bir çok oyunda başrol oynadı
(Olay) 5 Mart 1946 tarihinde İkinci Dünya Savaşı’nda ortaya çıkan ve Sovyetler Birliği ile Doğu Avrupa ülkelerini simgeleyen “Demirperde” kavramı; ilk kez İngiltere Başbakanı Winston Churchill’in bir konuşmasında kullanıldı.
(Olay) 5 Mart 1956 tarihinde ABD’de Yüksek Mahkeme diğer mahkemelerin okullardaki ırk ayrımcılığını yasaklamasını onayladı.
(Olay) 5 Mart 1959 tarihinde Türkiye ile ABD arasında ikili bir askeri bir antlaşma imzalandı. ABD’nin diğer Bağdat Paktı ülkeleriyle de imzaladığı bu ikili antlaşmaya göre, bu ülkelere doğrudan ya da dolaylı bir saldırı söz konusu olduğunda, ABD ülkenin isteği üzerine gerektiğinde silahlı kuvvetlere de başvurarak yardımda bulunacaktı.
(Olay) 5 Mart 1978 tarihinde İstanbul İstinye’de yapılan 23. Balkan Kros Şampiyonası’nda Mehmet Yurdadön 12 bin metre, Sadık Salman 8 bin metre yarışmasında birinci oldular.
(Olay) 5 Mart 1980 tarihinde Zile’de okul öğrencileri arasında çıkan çatışma, halkında katılmasıyla büyüdü. CHP’li ve Alevi olarak bilinen Zilelilere ait çok sayıda işyeri tahrip edildi. CHP ilçe başkanı yazıhanesinde vurularak ağır yaralandı. Olaylarda1 kişi hayatını kaybetti,12 kişi yaralandı, gece sokağa çıkma yasağı konuldu.
(Olay) 5 Mart 1981 tarihinde İstanbul Sıkıyönetim Mahkemesi yasadışı örgüt kurmak ve komünizm propagandası yapmak suçundan 7 TİP yöneticisini tutukladı.
(Olay) 5 Mart 2000 tarihinde İnternet aracılığıyla uluslararası ün yapan Mahir Çağrı, Forbes Dergisi’nin en ünlü100 kişisi arasına girdi.
(Ölüm) 5 Mart 2000 tarihinde Hayırseverliğiyle tanınan işadamı İzzet Baysal öldü.
(Ölüm) 5 Mart 1941 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Diyanet İşleri Başkanı Rıfat Börekçi, Ankara’da.
(Olay) 5 Mart 1942 tarihinde Okul bahçelerine patates, yerelması, fasulye gibi sebzeler dikilmeye başladı.
(Doğum) 5 Mart 1942 tarihinde 1982-1996 arasında dört kez üst üste İspanya Başbakanı olan avukat ve sosyalist politikacı Felipe González Márquez.
(Ölüm) 5 Mart 1991 tarihinde Yapı ve Kredi Bankası’nın kurucusu Kazım Taşkent, İstanbul’da. Taşkent, Almanya Federal Cumhuriyeti Liyakat Nişanı sahibiydi.
(Olay) 5 Mart 1966 tarihinde Millet Meclisi Seçim Kanunu tasarısı çıkıncaya kadar resmi tatil günleri de dahil olmak üzere devamlı çalışma kararı almıştı. Bu karar üzerine1966 yılı bugün toplandı.Adalet Partisi Kayseri Milletvekili Feyyaz Köksal’ın , Cumhuriyet Halk Partisi Kayseri Milletvekili Profesör Turhan Feyzioğlu’na, “Anası babası belli değil” demesi üzerine, CHP’liler ile AP’liler sille tokat birbirlerine girdiler. Adalet Partisi Malatya Milletvekili Hamit Fendoğlu’nun elinde beyaz saplı, şiş veya bıçak olduğu tahmin edilen bir cisim görüldü. TBMM’deki bu kavga sırasında CHP’li iki milletvekili yarandı. Başbakan Demirel Seçim Kanunu’nun çıkarılmasına her şeye karşın kararlı olduklarını açıkladı.
(Ölüm) 5 Mart 1983 tarihinde Karikatürist Mustafa (Mim) Uykusuz, 61 yaşında öldü.
(Olay) 5 Mart 1984 tarihinde İstanbul Sıkıyönetim Askeri Mahkemesi, Papaya suikast düzenlemek suçundan Mehmet Ali Ağca hakkında açılan davada görevsizlik kararı verdi.
(Doğum) 5 Mart 1869 tarihinde Nazilere karşı muhalefetiyle tanınan Alman kardinal Münih Paşpiskoposu Michael von Faulhaber.
(Doğum) 5 Mart 1871 tarihinde Polonya Sosyal Demokrat Partisi ve daha sonra Almnay Komünist Partisi’ne dönüşen Spartakistler Birliği’nin kurucusu, Polonya kökenli Alman devrimci Rosa Luxemburg.
(Doğum) 5 Mart 1890 tarihinde Meksika’daki kırsal yaşamı dile getiren macera romanlarıyla ünlü yazar B. Traven. Kimliğini açıklamayı reddeden ve gerçek adı asla öğrenilemeyen Traven’in kimliği hakkında kesin olarak bilinen tek şey romanlarının çoğunun Almanca olarak yazıldığı ve ilk baskılarının Almanya’da yapıldığıydı.
(Ölüm) 5 Mart 1893 tarihinde Fransız Tarihçi Hippolyte Taine.
(Olay) 5 Mart 1920 tarihinde Türkiye Yeşilay Cemiyeti kuruldu.
(Doğum) 5 Mart 1922 tarihinde Sıra dışı bir üslupla çektiği ve toplumsal eleştiriye dayalı filmleriyle tanınan İtalyan film yönetmeni, şair, ve romancı Pier Paolo Pasolini.
(Olay) 5 Mart 1923 tarihinde Şile’de Rum Değirmenlik Mahallesi’nde çıkan yandında çoğu terk edilmiş yaklaşık 550 Rum, 200 Müslüman hanesi, 100 dükkân, 1 cami, 2 kilise ve bazı resmi binalar yandı. Toplam 1500 kişi yangın dolayısıyla evsiz kaldı.
(Olay) 5 Mart 1924 tarihinde İstanbul’da Maarif Müdürlüğü, Tevhid-i Tedrisat Kanunu gereğince medreselere el koydu.
(Ölüm) 5 Mart 1934 tarihinde Aydın Milletvekili Dr. Reşit Galip, zatürreeden. Toprağa verildiği gün , gazeteler memleketin “Büyük bir inkilapçı, ateşli bir milliyetperver, temiz bir politikacı ve devlet adamı, samimi bir halkçı, canlı bir hatip ve doktor,” kaybettiğini yazdı. Reşit Galip Şeyh Sait ayaklanmasından sonra kurulan İstiklal Mahkemesi üyeliğine seçilmişti. Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti ve Türk Dili Tetkik Cemiyeti’nin kuruluşunda etkin olmuştu.
(Olay) 5 Mart 1950 tarihinde Eskişehir’de sel felaketi:50 bin kişi açıkta kaldı, 2500 ev yıkıldı, 6 kişi boğuldu. Felaketzedelere Marshall Planı’ndan yardım geldi.
(Olay) 5 Mart 1951 tarihinde Devlet Tiyatrosu Genel Müdürlüğü’nden ayrılan Muhsin Ertuğrul, özel bir tiyatro kurmaya karar verdiğini açıkladı. İstanbul Beyoğlu’nda Atlas Sineması’nın üst katında yer alması planlanan yeni tiyatronun adı Küçük Sahne olacak.
(Olay) 5 Mart 1952 tarihinde 74 Ticaninin duruşmasına Ankara1’inci Ağır Ceza Mahkemesi’nde başlandı. Tarikat Şeyhi Kemal Pilavoğlu,1934 yılında mahkum olduktan sonra Ticaniliği bıraktığını söyledi.
(Olay) 5 Mart 1953 tarihinde 1929’dan beri SSCB liderliğini elinde tutan Sovyetler Birliği. Komünist Partisi Birinci Sekreteri Josef Stalin öldü; bir gün sonra yerine Malenkov geçti. Asıl adı Yosif Vissariyonoviç Çugaşvili olan Stalin “Çelik Adam” anlamına gelen takma adını 1879’da devrimci mücadeleye atıldığı sırada almıştı.
(Olay) 5 Mart 1969 tarihinde Ant dergisinde yayımlanan “İşgal Toprağı, Kurt Köpeği” başlıklı yazısından ötürü yargılanan Yaşar Kemal beraat etti.
(Olay) 5 Mart 1969 tarihinde Balıkesir’de Akbaşlak köyü muhtarı “aminli düğün tüzüğü” hazırladı ve mevlit okutmayan damatlara ceza kesileceğini açıkladı.
(Olay) 5 Mart 1971 tarihinde Amerikalı 4 asker Ankara’da THKO militanlarınca kaçırıldı. Örgüt gazetelere gönderdiği bildirisinde kaçırma esnasında yakalanan bir arkadaşlarının bırakılmasını ve Amerikalılara karşı fidye istedi. Bir gün sonra Amerikalıları kaçıranların ODTÜ’de saklandıkları duyumu üzerine üniversiteye polis baskını yapıldı. Erdal Şener adlı öğrenci ölürken 32 kişi de yaralandı. 2 bin ODTÜ öğrencisinin ifadesi alında ve 24 öğrenci tutuklandı. İnönü’nün CHP’li parlamenterlere “ODTÜ baskını konusunda hükümeti desteklemeliyiz” dediği öğrenildi.Kaçırılan Amerikalı askerler 8 Mart’ta THKO militanları tarafından serbest bırakıldı.
(Olay) 5 Mart 1971 tarihinde Kırıkhan’da Türkiye İşçi Partililere (TİP) saldırıldı, 3 kişi öldü, 23 kişi yaralandı.İlçede sokağa çıkma yasağı başlatıldı.
(Olay) 5 Mart 1971 tarihinde İstanbul’da Akbank’ın Selamiçeşme Şubesi silahlı 5 kişi tarafından soyuldu, soygun sanıklarından olduğu ileri sürülen Salman Kaya Bebek’te yakalandı.
(Olay) 5 Mart 1972 tarihinde Ağustos 1971’de Sultanahmet’te esrar satarken yakalanan ve 6 yıl hapse mahkum edilen 14 yaşındaki İngiliz çocuk, Türkiye ile İngiltere arasında sorun oldu. İngiliz basını “Gaddar Türkler” diye manşetler attılar. Bunun üzerine Başbakan Nihat Erim programında olmasına rağmen 1972’de ABD’ye giderken Londra’ya uğramadı.
(Olay) 5 Mart 1975 tarihinde İşadamı Kemal Has ortaklarından Ahmet Celepçi tarafından öldürüldü.
(Olay) 5 Mart 1976 tarihinde Amerikan uçak firması Lockheed’in Türkiye’de dahil olmak üzere çeşitli ülkelerdeki nüfuslu kişilere rüşvet dağıttığı1976 yılı Şubat ayında ortaya çıkmıştı. Ankara Savcılığı soruşturma açmıştı.1976 yılı bugün Hava Kuvvetleri Komutanı Emin Alpkaya, soruşturmanın selameti açısından istifa etti. Ferruh Bozbeyli Başbakan Demirel’in Hava Kuvvetleri Komutanı Alpkaya’yı örnek alarak istifa etmesini istedi.
(Olay) 5 Mart 1977 tarihinde Suudi Arabistan’da yaptığı bir kaza sonucu iki kişinin bacağının kırılmasına neden olan Türkiyeli şoför, 300 bin lira para cezasına çarptırıldı, ancak bu parayı ödeyemediği için ayağını kırdığı kişilerin yanında ömür boyu köleliğe mahkum edildi. Dışişleri Bakanlığı ve Türkiye Otomobilciler Federasyonu, şoförü kırtarmak için girişimler başlattı.
(Olay) 5 Mart 1977 tarihinde Türkan Şoray Dünya Kadın Rejisörleri Festivali’nde Dönüş filmindeki başarısı nedeniyle Brüksel’de özel ödül aldı.
(Ölüm) 5 Mart 1992 tarihinde Sovyet şair Yevgeniy Yevtuşenko.
(Olay) 5 Mart 1993 tarihinde Savaş uçaklarının bombaladığı Muş’un Kızılsu Vadisi’ndeki kamptan kaçmak isteyen 60 PKK militanı, patlamaların şiddetiyle kopan çığın altında kalarak öldü.
(Olay) 5 Mart 1994 tarihinde Birleşmiş Milletler, Bosna’ya Türk askeri gönderilmesini kabul etti.
(Olay) 5 Mart 1999 tarihinde Çankırı Valisi Ayhan Çevik, bombalı saldırıda ağır yaralandı; koruma polisi ve iki lise öğrencisinin öldüğü saldırıyı yasadışı TİKKO örgütü üstlendi.
5 Mart tarihinde yaşanan olaylar, 5 Mart tarihinde doğan ünlüler ve 5 Mart tarihinde ölen ünlüler hakkında kapsamlı bilgilere ulaşabilirsiniz.
5 Mart tarihinde ne oldu?
Tarihte bugün: 5 Mart
