Tarihte bugün: 8 Mart
(Olay) 8 Mart 1987 tarihinde Kadın Çevresi Yayıncılığın çıkarttığı Feminist dergisi yayına başladı. Sahibi ve yazı işleri müdürlüğünü Handan Koç’un yaptığı derginin başlıca yazarları.Ayşe Düzkan, Handan Koç, Minu, Defne, Filiz k., Serpil, Gül, Sabahnur, Vildan, Stella Ovadis idi. Dergi, Mart1990’da yayın hayatına son verdi.
(Doğum) 8 Mart 1945 tarihinde 20. yüzyıl sonlarında yeni izlenimici sanat akımının önde gelen kişiliklerinden biri olan Alman ressam Anselm Kiefer.
(Olay) 8 Mart 1988 tarihinde Yeni Gündem dergisi yazı işleri müdürü 7,5 yıl hapse mahkum oldu.
(Olay) 8 Mart 1955 tarihinde Liselerde okutulması Milli Eğitim Bakanlığı’nca kabul edilen bir ders kitabında komünizm propagandası yapılmak istendiği iddiasıyla soruşturma başlatıldı. Astronomi adlı ders kitabında Stalin ve Lenin’in resimlerinin yer aldığı ve bu resimlerin öğrencinin dikkatini çeksin diye bir meteor resminin ortasına yerleştirildiği tespit edildi. Konunun Ankara’daki ilgili makamlara bildirildiği ve kitabın toplattırılacağı belirtildi. Yapılan ilk soruşturmada, kitabın halen matematik öğretmenliği yapan bir öğretmen tarafından yazıldığı anlaşıldı.
(Olay) 8 Mart 1955 tarihinde Türkiye’nin ilk kanserle savaş dispanseri açıldı.
(Olay) 8 Mart 1956 tarihinde İzmir’de Demokrat Parti tarafından düzenlenen mitingde konuşan Başbakan Menderes, basını eleştiren bir konuşma yaptı. “Bu gazeteler demokrasi devriminin matbuatı olmak vasfına sahip değildir” dedi. Basını gerçekleri değiştirmek ve DP iktidarını alaşağı etmeyi düşünmekle suçladı.
(Olay) 8 Mart 1957 tarihinde Siyasal Bilgiler Fakültesi eski dekanı Turhan Feyzioğlu, Türk Hukuk Kurumu’ndaki konferansında ” Meşrutiyati takip eden birkaç yıl ve Demokrat Parti iktidarının ilk yılları hariç, basın hürriyete hasret kalmıştır ” dedi.
(Doğum) 8 Mart 1959 tarihinde Cumhuriyet dönemi hikayecilerinden Bekir Sıtkı Kunt. Yazarlık hayatına gazetecilik ile başlayan Bekir Sıtkı Kunt, yalnız hikaye türünde eser verdi. Gözleme ve gerçeğe bağlı hikayelerinde köy ve kasaba kişilerini, İstanbul’un kendi halinde, sıradan insanlarını yazdı. Sanat iddialarından uzak, özentisiz bir dil kullandı. Bekir Sıtkı’dan bize beş hikaye kitabı kaldı: Memleket Hikayeleri, Talkınla Salkım, Herkes Kendi Hayatını Yaşar, Yataklı Vagon Yolcusu, Ayrı Dünya
(Olay) 8 Mart 1978 tarihinde Cumhurbaşkanı Korütürk, İsmail Cem’in TRT genel müdürlüğüne atanmasının sakıncalı bulduğunu hükümete bildirdi.
(Olay) 8 Mart 1979 tarihinde İngiliz Genelkurmay Başkanı’nın davetlisi olarak İngiltere’de bulunan Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren kendisine yöneltilen bir soru üzerine, Türk polis ve jandarmasının görev ve yetkilerini belirleyen yasal düzenlemelerin yetersiz olduğunu ve ilgililer tarafından gözden geçirilmesi gerektiğini söyledi.
(Olay) 8 Mart 1979 tarihinde Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk, Türk Silahlı Kuvvetleri’ne ilişkin tartışmalar üzerine “Silahlı Kuvvetlerimizi her türlü politika dışında tutmaya büyük bir dikkat ve özen göstermek hepimizin başta gelen görevi olmalıdır” dedi.
(Ölüm) 8 Mart 1980 tarihinde Felsefeci Nusret Hızır 81 yaşında öldü.
(Doğum) 8 Mart 1980 tarihinde Türkiye’nin önde gelen felsefecilerinden Nusret Hızır İstanbul’da. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi’nde, Siyasal Bilgiler Fakültesi Basın Yayın Yüksek Okulu’nda, Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde, Hacettepe Üniversitesi’nde felsefe ve mantık dersleri verdi. Ölümünden sonra derlenen yazıları Bilimin Işığında Felsefe ve Geride Kalanlar adıyla basıldı
(Olay) 8 Mart 2000 tarihinde 30 yılı aşkın siyasi geçmişinde ilk kez Necmettin Erbakan’a karşı bayrak açılarak, FP’ye genel başkan adayı çıkarıldı. Kayseri Milletvekili Abdullah Gül, adaylığını ilan etti.
(Olay) 8 Mart 2003 tarihinde İstanbul-Diyarbakır seferini yapan THY’nin RC-100 tipi uçağı, Diyarbakır’a inişi sırasında düştü: 74 kişi öldü, 3 kişi yaralı kurtuldu.
(Olay) 8 Mart 2004 tarihinde Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği Yönetmeliğinin gizliliğini kaldıran yasanın ardından hazırlanan yeni yönetmelik de yürürlüğe girdi. MGK Genel Sekreterliği, yönetmelikte, başbakana bağlı bir kuruluş olarak tanımlandı.
(Olay) 8 Mart 2005 tarihinde Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen ve EdebiyatBölümü öğretim üyesi Prof. Dr.Sadettin Güner ile oğlu Selçukhan Güner otomobillerine açılan çapraz ateş sonucu öldüler. Prof. Dr. Güner ve oğlunu öldüren İsmet Meral ile yeğeni Burak Reis bir gün sonra Engin Bayramoğlu’nuöldürdüler. Güner ve oğluna yönelik saldırının”yanlışlıkla” yapıldığı belirlendi. Olayla ilgili dayı ve yeğen ile bir kişi 14 Ocakta tutuklandı.
(Olay) 8 Mart 2005 tarihinde Çeçen lider Aslan Maşadov, bir çatışmada Rus güvenlik güçlerince öldürüldü.
(Ölüm) 8 Mart 2005 tarihinde Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi’nin eski dekanlarından Prof. Dr. Erol Mutlu, 56 yaşında Ankara’da öldü.
(Olay) 8 Mart 2006 tarihinde Papa II. Jean Paul’e yönelik suikast girişimi nedeniyle İtalya’da 24 yıl cezaevinde kaldıktan sonra 14Haziran 2000’de Türkiye’ye iade edilen, gazeteci-yazar Abdi İpekçi’nin öldürülmesi ve “gasp” suçundan Kartal H Tipi Cezaevi’nde bulunan hükümlü Mehmet Ali Ağca’nın, Cezaevi Müdürlüğünün “cezasını tamamladığı” yönündeki yazısı üzerine Kartal Ağır Ceza Mahkemesince tahliyesine karar verildi.
(Olay) 8 Mart 1943 tarihinde İsmet İnönü 7. TBMM’yi açtı ve yeniden cumhurbaşkanı seçildi. Şükrü Saraçoğlu hükümeti kurmakla yeniden görevlendirildi.
(Ölüm) 8 Mart 1944 tarihinde Yazar Hüseyin Rahmi Gürpınar, Heybeliada’daki köşkünde öldü.
(Doğum) 8 Mart 1944 tarihinde Romancı Hüseyin Rahmi Gürpınar Heybeliada’daki evinde zatürreeden. Romanlarında , Tanzimat’tan Cumhuriyet sonrasına kadar, toplumsal değişimi İstanbul’un gündelik yaşamını temel alarak işleyen Gürpınar her sınıftan, her yaştan, her cinsten kişilerin farklı davranış, düşünce ve duyuş durumlarını sergiledi. En çok gülünçlüklere, zaaflara, sosyal dengesizliklere dikkat çekti. “İnsanların kabahatlerini, günahlarını kendilerine açık olarak göstermeli ki, onları tekrardan kaçınsınlar” diyen yazar kendini, “kafasına doldurduğu felsefeyi etrafına saçan mürebbi” olarak gördü. Sade dili, canlı anlatımıyla herkesin kolayca okuyup anlayabileceği romanlar yazdı. Hüseyin Rahmi Gürpınar, roman, öykü, oyun türünde 54 yapıt verdi: İffet, Mürebbiye, Şıpsevdi, Cadı, Ben Deli miyim?, Utanmaz adam.
(Olay) 8 Mart 1944 tarihinde New York Metropolitan Operası Taksim Gazinosu’nda bir konser verdi.
(Olay) 8 Mart 1991 tarihinde Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın küçük oğlu Efe Özal bir borsa şirketine ortak oldu.
(Olay) 8 Mart 1962 tarihinde İstanbul-Ankara-Adana seferini yapmakta olan THY Kop uçağı Toroslar’da düştü. 8 yolcu ve 3 kişilik mürettabat öldü.
(Olay) 8 Mart 1963 tarihinde Suriye’de bir darbe sonucu Baascılar ve Nasırcılar iktidarı ele geçirdi.
(Olay) 8 Mart 1966 tarihinde Adalet Partisi Aydın Milletvekili Reşat Özarda, Sanayi Bakanı Mehmet Turgut hakkında Meclis soruşturması istemişti. Özarda, Başbakan Demirel’in Türkiye temsilcisi olduğu Morrison firmasına, gümrüksüz ithal edilen Ereğli Demir Çelik Fabrikaları’nın mallarının ve araçlarının verildiğini iddia ediyordu. Bu soruşturma isteği üzerine 1966 yılı bugün AP Milletvekili Reşat Özarda partisinden ihraç edildi.
(Olay) 8 Mart 1984 tarihinde Yunanistan Türk savaş gemilerinin bir Yunan Destroyerine ateş açtığı iddiası ile Ankara’daki büyükelçisini geri çağırdı. Gelişmeler üzerine Türkiye de Atina büyükelçisine ülkeye dönme talimatı verdi.
(Olay) 8 Mart 1984 tarihinde 8 ilde olağanüstü hal uygulanması ile ilgili “Olağanüstü Hal Yönetmeliği” Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
(Ölüm) 8 Mart 1403 tarihinde Osmanlı padişahı Yıldırım Bayezid, Akşehir’de öldü.
(Olay) 8 Mart 1857 tarihinde Dünya Kadınlar Günü’nün ortaya çıkışı hakkında üç ayrı görüş var: Birinci görüşe göre,1857’de New Yorklu dokuma işçisi kadınlar, düşük ücretleri, on iki saatlik iş gününü ve artan iş yükünü protesto etmek için bir gösteri yürüyüşü yaptılar. Polis şiddet kullanarak yürüyüşü dağıttı. İkinci görüşe göre, Amerikalı kadınlar 8 saatlik işgünü ve kadınların siyasal hakları için mücadele ederken, Şubat 1908’de Manhattanlı iplik işçisi kadınların grev yapması ve polisin yine şiddet kullanmasıdır. Üçüncü görüş,1909’da New Yorklu dokuma işçisi kadınların işten çıkarılmaları protesto etmek için fabrikayı işgal etmeleri, çıkan yangında 129 kadının hayatını kaybetmesidir. Başlangıcı hangi olay olursa olsun, bu mücadelenin anısına, II. Enternasyonalin 1910’daki Kongresi’nde Clara Zetkin’in önerisiyle , Uluslararası Emekçi Kadınlar Günü olarak ilan edildi.1910 yılından başlayarak 8 Mart tüm dünyada kadınlar için özel bir anlam taşıdı. Kadınların başkaldırısını simgeledi, birlikte bir güç olmanın, dayanışmanın anlamını bugünlere taşıdı.1960’lı yıllara dek sosyalistlerin kutladığı bir gün olan ,1960’lı yıllarda yükselen feminizmin etkisiyle tüm kadınların, sadece emekçi olarak değil, hayatın tüm alanlarında, yaşanan ortak ezilmişliği ve mücadeleyi simgeleyen bir gün olarak kutlanıyor. Birleşmiş Milletler de1975’te bugünü “Dünya Kadınlar Günü” olarak ilan etti.
(Doğum) 8 Mart 1869 tarihinde Fransız besteci Hector Berlioz.
(Doğum) 8 Mart 1895 tarihinde En ünlü Güney Afrikalı kadın şairlerden Juana de Uruguayan Ibarbourou.
(Doğum) 8 Mart 1902 tarihinde Karakter rolleriyle ünlü siyah Amerikalı televizyon filmleri oyuncusu Louise Beavers.
(Olay) 8 Mart 1933 tarihinde I. Beş Yıllık Kalkınma Planı kabul edildi.
(Doğum) 8 Mart 1935 tarihinde Rock şarkıcısı Elvis Presley doğdu
(Ölüm) 8 Mart 1948 tarihinde Tanımladığı bir deri hastalığı “Behçet Hastalığı” adıyla dünya tıp literatürüne geçen, deri ve zührevi hastalıklar uzmanı Ordinaryüs Profesör Dr. Hulusi Behçet, kalp krizi sonucu İstanbul’da öldü.
(Doğum) 8 Mart 1948 tarihinde Kendi bulduğu hastalığa adı verilerek dünya tıp literatürüne geçen, deri ve zührevi hastalıkları uzmanı Ordinaryüs Profesör Hulusi Behçet İstanbul’da. Göz bozuklukları, ağızda yinelenen yaralar ve cinsiyet organları çevrelerinde yaralardan oluşan hastalığın kendine özgü bir virüsten kaynaklandığını saptayan Dr. Hulusi Behçet’in bu buluşu,1947 yılında Cenevre’de toplanan Uluslararası Tıp Kongresi’nde hastalığa “Morbus Behçet” yada “Behçet Sendromu” adı verilerek tıp tarhine geçti.
(Olay) 8 Mart 1951 tarihinde Adnan Menderes hükümeti istifa etti. Bir gün sonra II. Menderes hükümeti kuruldu; hükümette üç yeni bakan görev alırken altı bakan yer değiştirdi.
(Olay) 8 Mart 1951 tarihinde Ünlü keman virtüozu Yehudi Menuhin konser vermek için İstanbul’a geldi.
(Olay) 8 Mart 1952 tarihinde ABD Philadelphia’da ilk suni kalp ameliyatı yapıldı.
(Olay) 8 Mart 1954 tarihinde İstanbul Vali ve Belediye Başkanı Fahrettin Kerim Gökay bir basın açıklaması yaparak Mecidiyeköy-Yenikapı arasındaki metronun temelinin Nisan’da atılacağını söyledi.
(Olay) 8 Mart 1954 tarihinde Devletin siyasal prestijine ve mali gücüne zarar getirdiğine karar verilen ya da kişilerin özel hayatına tecavüz eden yazılar yazan gazetecilere ağır cezalar öngören Basın Kanunu, TBMM’den geçti.
(Olay) 8 Mart 1971 tarihinde Balıkesir Necatibey Eğitim Enstitüsü kapatıldı.
(Olay) 8 Mart 1971 tarihinde Sivas’a bağlı Yıldızeli’nde TİP ilçe sekreteri öldürüldü.
(Olay) 8 Mart 1971 tarihinde Antakya’nın içme suyu kaynağına fare zehiri konulduğu yolundaki ihbar üzerine Emniyet geceyarısı kent sakinlerine “su içmemeleri” çağrısı yapıldı.
(Olay) 8 Mart 1972 tarihinde Demokratik Parti Genel Başkan Yardımcısı Yüksel Menderes Ankara’da havagazıyla intihar etti. Menderes’in intihar nededi anlaşılamadı.Eski başbakanlardan Adnan Menderes’in büyük oğlu olan Yüksel Menderes Demokratik Parti kurucularından ve Aydın milletvekiliydi.
(Olay) 8 Mart 1975 tarihinde TRT Genel Müdürlüğü, CHP ve Demokratik Parti’nin başvurusu üzerine, bu partilere de Başbakan Demirel’le TV’de yapılan söyleşi kadar süre tanınmasını kararlaştırdı.
(Olay) 8 Mart 1975 tarihinde İstanbul’da Osmanbey’deki Dostlar Tiyatrosu’nda İlerici Kadınlar Derneği (İKD) ‘nin kuruluş çalışmasını yürüten kadınların girişimiyle ilk kez kamuya açık bir kutlaması düzenlendi. 400-500 kadının katıldığı toplantıda, Kadılar Günü’nün anlam ve önemi üzerine konuşmalar yapıldı, şiirler okundu. Aynı yıl Ankara’da da kutlaması yapıldı.
(Doğum) 8 Mart 1977 tarihinde Hikayeci Fikret Ürgüp İstanbul’da. İstanbul Tıp Fakültesi mezunu Dr. Ürgüp, çağımız insanının yalnızlıklarını, değerlere karşı yabancılaşmasını sigeleyen, mecazlı, alegorili ve özgün hikayeler yazdı. Hikayelerini Van, Kısa Lodos Hikayeleri adı altında iki kitapta topladı. Günlükleri Dosdoğru Günlük adıyla kitaplaştı.
(Olay) 8 Mart 1992 tarihinde İstanbul Cumhuriyet Savcılığı özel TV’lerdeki müstehcen yayınları takibe aldı.
(Olay) 8 Mart 1992 tarihinde Dünya Kadınlar Günü nedeniyle İstanbul ve Adana’da düzenlenen kutlama yürüyüşlerine polis müdahale etti, bazı kadınlar dövüldü, iki kadın yaralandı, 8 kadın gözaltına alındı.
(Olay) 8 Mart 1996 tarihinde Lefkoşa-İstanbul seferini yapan KKTC’ye ait bir yolcu uçağı kaçırılarak önce Sofya’ya ardından da Münih’e indirildi. Uçağı kaçıran kişinin İngiltere’deki sevgilisinin yanına gitmek isteyen Ramazan Aydın isimli bir Türk vatandaşı olduğu anlaşıldı. Uçaktaki yolcu ve mürettebatı serbest bırakan Aydın, Alman polisi tarafından tutuklandı.
(Olay) 8 Mart 1997 tarihinde Vehbi Koç’un çalınan naaşı, ZincirlikuyuMezarlığında boş bir mezarda bulundu ve çalanlar yakalandı. Koç’un naaşı, 10 Ocakta ikinci kez toprağa verildi.
(Olay) 8 Mart 1998 tarihinde Karşıyaka Müftüsü Nadir Kuru’nun, İzmir’de Dr.Tibet Kızılcan’ın cenaze namazını kıldırırken “İsteyen hanımlar namaza gelebilir” sözleri üzerine kadınlar, erkeklerle saf tutarak cenaze namazı kıldı.
8 Mart tarihinde yaşanan olaylar, 8 Mart tarihinde doğan ünlüler ve 8 Mart tarihinde ölen ünlüler hakkında kapsamlı bilgilere ulaşabilirsiniz.
8 Mart tarihinde ne oldu?
Tarihte bugün: 8 Mart
