16 Mayıs 2010

Çıktı açığı nedir, nasıl ölçülür?

Bankacılık
Bankacılık

Çıktı açığı bir ekonomide gerçekleşen çıktının potansiyel seviyesinden sapması olarak tanımlanmakta, genellikle potansiyel çıktı seviyesinin yüzdesi olarak belirtilmektedir. Gerçekleşen çıktının gözlenebilen bir değişken olması, potansiyel çıktının tanımına odaklanmamıza neden olmaktadır. Potansiyel çıktı ekonomide mevcut iş gücü, sermaye ve üretim teknolojisi ile enflasyon üzerinde bir baskı yaratmadan ulaşılabilecek çıktı düzeyini ifade etmektedir. Bu anlamda, çıktı açığı (gerçekleşen ile potansiyel çıktı arasındaki fark) belli bir zamanda ekonomideki talep yönlü enflasyonist baskının derecesinin belirlenmesinde bir gösterge olarak merkez bankaları tarafından yakından takip edilmektedir. Gerçekleşen çıktı ekonominin potansiyel düzeyini aştığında pozitif çıktı açığı, potansiyel düzeyin altına indiğinde ise negatif çıktı açığı oluşmaktadır. Pozitif bir çıktı açığı merkez bankalarınca artan talep yönlü enflasyonist baskıya yönelik bir sinyal olarak değerlendirilmektedir.
Çıktı açığı politika yapıcılar tarafından bir yol gösterici olarak yoğun bir şekilde kullanılmasına karşılık, doğrudan gözlenebilen bir değişken değildir. Bu yüzden, belirli yöntem ve modeller altında tahmin edilmesi gerekmekte, bu durum ise ölçümlerde zorluk ve belirsizlik yaratmaktadır. Çıktı açığının ölçülmesinde kullanılan yöntemler tek değişkenli istatistiksel filtrelerden, çok değişkenli yapısal modellere kadar çeşitlilik gösterebilmektedir. Literatürde çıktı açığının ölçümünde, üretim fonksiyonu tahmini, çok değişkenli HP ve Kalman Filtresi’ne dayanan yaklaşımların sıkça kullanıldığı gözlenmekle birlikte, son dönemde dinamik stokastik genel denge modellerine dayanan çalışmalara da rastlanmaktadır.

Kaynak: Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Web Sitesinde yayımlanan “sık sorulan sorular”dan derlenmiştir (Ziyaret Tarihi: 28/04/2010).

Share

Bunları da Beğenebilirsiniz...