Akarsu, rüzgar, buzul, dalga ve deniz akıntıları gibi enerjisini Güneş’ten alan dış kuvvetler yer şekillerini aşındırırlar. Yüzeyden kopardıkları malzemeleri taşıyarak göl, deniz ve okyanus çukurluklarında (jeosenklinal) biriktirirler. Çukurluklarda milyonlarca yıl boyunca biriken malzemeler kalın tortul tabakalarını oluştururlar.
Levhalar hareketlenir, bu tortul alanlarını yandan sıkıştırarak kıvrılmasına ve yükselmesine neden olurlar. Bu şekilde kıvrım dağları meydana gelir.
Kıvrım dağlarının kubbemsi kısımlarına antiklinal, oluk kısımlarına senklinal adı verilir. Çukurlarda biriken tortul tabakaların bazı bölümleri sert yapıdadır. Bu sert yapılı bölümler yandan gelen güçlerle kıvrılamayarak, kırılırlar. Oluşan bu kırıklara fay adı verilir. Bir fay hattında kırılma sonucu yukarıda kalan kısma horst, alçakta kalan kısma graben denir.
Bir okyanus ve bir kıt’a levhası birbirine çarpışırsa biri diğerinin altına girer. Bunun sonucunda levhaların arasındaki çukurluklarda biriken tortullar kıvrılarak veya kırılarak sıradağları oluşturur. Okyanusa kıyısı olan Peru – Şili kıyıları ve kıyıya paralel uzanan And Dağları bu şekilde oluşmuştur. İki kara levhası birbiriyle çarpışırsa bölge yukarı itilir ve yüksek sıradağlar oluşur. Himalaya Dağları böyle bir olay sonucu oluşmuştur.
Kaynak: Milli Eğitim Web Sitesinde Yer Alan “Mesleki Açık Öğretim Lisesi “Coğrafya 1″ (Hazırlayan: Derviş Ünlü)” Ders Notlarından Derlenmiştir (Ziyaret Tarihi: 03/02/2010).
