Bir rampa ve merdiven basamakları bir eğik düzlemin en iyi örneklerini teşkil eder. Eğik bir düzlem, cisimleri yükseltmeğe yarayan yatık bir yüzeydir. Eğik düzlem kullanılarak ve daha az bir kuvvet sarf edilerek bir yük kaldırılabilir. Ancak, bu yükü doğrudan yukarı kaldırmakta alınan mesafeden daha uzun bir yol takip edilmiş olur (Şekil 1).
Şekil 1: Eğik düzlemde yükün taşınması ve doğrudan yukarı kaldırılması.
Şekil 1’de görülen eğik düzlem üzerinde 120 N’luk bir kuvvetle 5 m yol alınarak eğik düzlemin
üst ucuna yük taşınmış olur. Diğer yandan, 200 N’luk yük daha büyük bir kuvvetle doğrudan bir makara ile yukarı 3 m kaldırılmış olur. Gerçek durumda sürtünme kuvveti de göz önüne alınmalıdır. Bu durumda sürtünme kuvvetini yenmek için daha büyük bir kuvvet uygulanmalıdır. Eğik bir düzlemin mekanik faydası, uzunluğunun yüksekliğine oranıdır. Bu durumda Şekil 1’deki eğik düzlem için mekanik fayda 5/3 tür. Eğik düzlemin yatık yüzünün uzunluğu arttıkça yükü taşımak için daha az bir kuvvet gerekecektir.
Kaynak: Prof. M. Selami Kılıçkaya, Editör: Yrd. Doç. Dr. Ali Cemalcılar, “Temel Fizik”, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları No: 674, Açıköğretim Fakültesi Yayınları No: 331, ISBN 975 – 492 – 348 – 5, 1996.
