Nasıl?” yöntem tespit edicidir.
Nasıl?,her türlü “bilim” ve teknik pratiğinin baskın sorusu iken
“Niçin?” ilâhiyat, teoloji ve felsefenin yani “hikmet”in temelidir.
İnsanlık Nasıl?’da kendini kaybederken
Niçin?’de yitiğini arar.
Nasıl?dünyevîdir ve insanı dünyaya sımsıkı bağlarken
Niçin?bütünüyle uhrevîdir ve insanı iç dünyasına yani kendine yönlendirerek o bağları gevşetir.
Bilim, “hikmet”ten uzak bilgiye ulaşmayı hedefler. Kısaca kalp ve beyin düalitesinden sadece beyne yönelik çaba harcar.
Nasıl?sorusu, aklın tek temsilcisi ve annesi olan beynin kıvrımlarında dolaşarak bilime hizmet ederken,
Niçin?sorusu sevgi ve muhabbetin kâbesi olan kalbin ritmini, hikmete ram ettirir.
Belli bir disiplin içerisindeki bir takım “Nasıl?” sorularına cevap bulanlar bilgindirler.
Bilginin götüreceği yer ancak hikmet ile de beslenirse “Bilge”yi tecessüm ettirir.
Nasıl? kapitalist sistemde yükünü tutmanın ve yolunu bulmanın değirmenine su taşıyan dinamikleri hareketlendirirken,
Niçin?sorusu taç giyip de ağırlaşan erdemli başların sosyal sorumluluğunun sorusudur.
Nasıl? sorusuna cevap arayan bilgin iken,
Niçin? sorusunun peşinde koşan bilgedir.
İnsan önce zorlu Niçin?’in cevabını kendine verebilmeli. Sonra gelecek olan Nasıl? suali de dahil olmak üzere diğerleri o kadar kolay ki.
Kaynak:İhsan Toy’un Haber 7 Com Web Sitesinde yayımlanan “Bilgin Kimdir, Bilge Kime Denir?” makalesinden derlenmiştir (Erişim Tarihi: 18/04/2011).
