Belirli bir amacın gerçekleştirilmesi için kişilerin, iş bölümü anlayışı içinde koordine edildiği yapıya teşkilat denir. İşletmelerde teşkilatlanma ise işletmenin amacına ulaşabilmesi için gerekli olan araç ve imkanları bir düzende toplamaktır.
İşletme faaliyetlerinin ve planlarının gerçekleşmesi için teşkilatlara ve teşkilatlanmaya ihtiyaç vardır. Bu nedenle teşkilat bir amaç değil, amaçların gerçekleşmesi için bir araçtır.
Teşkilatlanma ayrıca, görev ve yetkilerin personel arasında dağıtılmasını ve personelin çalışma çerçevesinin kurulması işlemlerini de kapsar.
Teşkilatlanmanın yararları kısaca şöyledir:
Görev yetki ve sorumlulukları iyi bir biçimde dağıtılması ve belirtilmesi ancak iyi bir teşkilatlanma sayesinde sağlanabilir.
Alt düzey personel (ast) ile üst düzey personel arasındaki ilişkiler teşkilat şemalarında açıkça görülebilir.
Çalışanlar kimden emir alacaklarını ve kimlere emir vereceklerini daha iyi bilirler.
Sorumlu arandığında sorumlu kişileri bulmak kolaylaşır.
Teşkilat şemaları hazırlayan işletme yönetimi; yüksek, orta ve alt yönetim olmak üzere üç gruba ayrılır.
Teşkilatlardaki bölümlendirme yapılırken prizmanın en üstünde üst yönetim bulunur. Üst yönetim teşkilat için alınan kararları, emir ve talimat ile alt yönetime gönderir. Bunlar; genel müdür, başkan, müsteşar, müdür, müdür yardımcılarıdır.
Prizmanın orta kısmında, orta yönetimde görev alan kişiler bulunur. Bunlar bölüm ve dairedeki müdürler, servis şefleri, genel sekreterler, idari amir ve yardımcılarıdır.
Prizmanın en altında ise alt yönetimde görev alan servisteki kısım şefleri, posta başları, ustabaşı, baş kalfa vb. çalışanlardan oluşur.
İşletmede, alt yönetim kademesinin altında ise diğer çalışanlar yer alırlar.
Teşkilat için gerekli bilgi ve raporlar alt yönetimden, yüksek yönetime doğru giderek işletmenin çalışması sağlanmış olur.
Kaynak: Milli Eğitim Web Sitesinde Yer Alan “Mesleki Açık Öğretim Lisesi İşletme 1 (Hazırlayan: Taylan Acar)” Ders Notlarından Derlenmiştir (Ziyaret Tarihi: 01/02/2010).
