Temel inanç esaslarından birisi de kadere inanmaktır. Kader, Allah’ın olacak şeylerin zamanını, yerini, özelliklerini ve nasıl olacaklarınıönceden bilmesi ve takdir etmesidir. Kaza; Allah’ın önceden takdir ettiği şeyleri, zamanı geldiğinde yaratmasına, yanikaderin gerçekleşmesine ise kaza denir. Olmuş ve olacak her şeyi takdir edip yaratan Allah’tır. Allah her şeyi önceden biliyor, zamanı gelince de o şey gerçekleşiyor: “Yeryüzünde gerçekleşen ve sizin başınıza gelen herhangi bir musibet yoktur ki, biz onu yaratmadan önce bir kitapta yazılmış olmasın. Şüphesiz bu, Allah’a göre kolaydır” (Hadid suresi, 22. ayet). “De ki; Allah’ın bize yazdığından başkası başımıza gelmez. O, bizim Mevla’mızdır. İnsanlar Allah’a güvensin” (Tevbe suresi, 51. ayet).
Allah insanları yaratıp akıl, irade ve güç vermiştir. İnsan aklını kullanarak iyi olanı seçip, kötü olandan sakınmak durumundadır. “Ben namaz kılamıyorum, ama ne yapayım, Allah kaderimi böyle yazmış” demek doğru değildir. Namaz kılmak veya kılmamak bizim elimizdedir. Kendi isteğimizle namaz kılmadığımız için Allah katında sorumlu oluruz. Bir başka örnek verelim: Astronomi bilginleri güneşin tutulacağı zamanı önceden haber veriyorlar. Güneş, bilginler bildiği için mi tutuluyor; yoksa güneş tutulacağı için mi bilginler bunu biliyor? Tabi ki güneş tutulacaktır, bilginde bunu haber veriyor. Allah da yapacaklarımızı önceden biliyor ama biz kendi irademizi kullanarak iyi veya kötü işler yapıyoruz. Seçme ve yapma hakkımız olduğu için de söz ve davranışlarımızdan sorumlu tutuluyoruz.
İnsan iyilik veya kötülük adına ne yapmak isterse Allah ona bu imkanı tanır. “Hayır veşer Allah’tandır” demek budur. İnsan iyilik veya kötülük adına dilediğini seçer veyapar. Buna “cüzi irade” denir. Ama dilediğimiz her zaman, her şeyi yapamayabiliriz. Bazı engeller çıkar karşımıza. Bir konuda tüm önlemleri alıp o işin hayırlı, güzel,istediğimiz gibi bitmesi için Allah’a güvenip sığınırız ki, buna da “tevekkül” denir.
Kader ve kazaya inanan kimse elinde olmadan karşısına çıkan sıkıntı ve felaketlere karşı bunalıma düşmez. Bunun Allah’ın takdiri olduğunu bilir, sabreder ve ona sığınır. Kendi hatası ile karşılaştığı durumlarda ise pişman olur, yanlış tutum ve davranışlardan vazgeçer. Ümitsizliğe düşmez, Allah’tan yardım diler. Çalışmak, çabalamak lazımdır. Kader ve kısmetim ne ise o olur deyip işlerimizin gereğini yapmamanın, işlerimizi oluruna bırakıp tembellik yapmanın dinimizde yeri yoktur.
Kaynak: Milli Eğitim Web Sitesinde Yer Alan “Mesleki Açık Öğretim Lisesi Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 3 (Hazırlayan: M. Sadık Arslan)” Ders Notlarından Derlenmiştir (Ziyaret Tarihi: 01/02/2010).
