Kalite kavramı günümüzde en çok tartışılan kavramların başında gelmektedir. Kavramın çeşitli tanımlamaları yapılmakta, bu tanımlamalara uygun ürün ve tasarım çeşitliliğine gidilmektedir.
Bir görüşe göre, bir üründe bulunması istenen özellikler, o ürünün kullanılacağı yere ve yapacağı göreve bağlıdır. Bu bakımdan kaliteli terimi, üstün özelliklere sahip anlamında değil, istenilen özelliklere sahip anlamında kullanılmaktadır. Bir üründe önemli sayılan özelliklerin hedef değerlere yakınlık derecesi veya ürünün hedef civarındaki değişmezliği olarak tanımlanmaktadır. Bu tanımdan yola çıkarak, kaliteyi oluşturan temel öğeler, tasarım kalitesi, imalat kalitesi, güvenilirlik olmak üzere üç grupta toplanmaktadır.
“Kalite, müşteri ya da kullanıcının kim olduğuna bakılmaksızın kuruluştaki herkesin, her müşterinin gereksinimlerini karşılamak için yaptığı her şeydir…”
Bir ürünün kullanıma uygunluğu, güvenilirliği, dayanıklılığı, işlevselliği, hizmet görürlüğü, estetiği ve geçmişteliği “kalite”sinin boyutlarını nitelemektedir. Kalitenin bu denli çok boyutlu olması, farklı kalite tanımlarına da neden olmaktadır. Kalite; ISO 9000 standartlarına göre, “Bir ürün veya hizmetin belirlenen ihtiyaçları karşılama kabiliyetine dayanan özelliklerinin tümü”; Alman Standartlar Enstitüsü (DIN)’ne göre, “bir ürünün öngörülen ve şart koşulan gerekliliklere uyum kabiliyeti”; Amerikan Kalite Kontrol Derneği (ASQC)’na göre, “bir mal veya hizmetin belirli bir gereksinimi karşılayabilme yeteneklerini ortaya koyan karakteristiklerinin tümü”; Avrupa Kalite Kontrol Organizasyonu (EOQC)’na göre, “ürün ya da hizmeti ekonomik bir yoldan üreten ve tüketici isteklerine cevap veren bir üretim sistemi”, Avrupa Kalite Organizasyonu (EOQ)na göre ise “bir mal ya da hizmetin tüketicinin hizmetlerine uygunluk derecesi” dir.
Ancak, kalite, “sistemin sunduğu hizmet ya da ürünün kullanıcı isteklerini ve gereksinimlerini karşılama, ürünlerin teknik belirlemelerine uygunluğunu ve hatasız olma derecesini belirleyen bir kavramdır.”
Kalite sağlama, bir maliyet düşürme ve dolayısıyla verimlilik artırma tekniğidir.
Verimlilik ile kalite arasındaki ilişki şöyle formüle edilebilir:
Toplam etkili girdi miktarı (parasal olarak)
Üretim maliyeti = ——————————————————————
Kalite düzeyini tatmin eden ürünlerin toplam miktarı
Toplam etkili girdi miktarı= Toplam girdi miktarı – müşteri tarafından kabul edilemeyecek çok hızlı yıpranma değeri
Burada, kalite değiştikçe maliyet de değişir ve dolayısıyla maliyet değişimi verimlilik değişimini etkiler.
Kaynak: “Verimlilik Terimleri Sözlüğü”, Milli Prodüktivite Merkezi Web Sitesi, Ziyaret Tarihi: 04/05/2010.
