27 Mart 2010

Otoparklar için beton gereksinimleri nedir?

Otopark
Otopark

Bir park yüzeyinin betonu, taşıma gücü ve kullanılabilirliğini uzun süre koruyabilmesi için DIN EN 206-1 / DIN 1045’te ve Alman betonarme konseyinin 525 ve 526 no’lu yayınlarında özel gereksinimler talep edilmektedir. Buna göre kurallara uygun ve düzenli bir bakım çalışması yapılmış yüzeylerde 50 yıllık bir kullanım ömrü hesaplanmıştır. İlgili ekspozisyon sınıflarına göre sınıflama yoğun aşınma derecesini göstermektedir. Beton karışımının gereksinimi bakımın yoğunluğu ve özel koruyucu önlemlerin türüne bağlıdır. DIN 1045-1’in açıklamalarında bununla ilgili üç ayrı uygulama metodu yer almaktadır.

Uygulama 1: Üzerinde doğrudan sürüş yapılan, buz çözelti maddelerinin nufüz ettiği yüzeyler, klorid çözeltilerin donatı korozyonu tehlikesine karşı sürekli değişkenlik gösteren ıslak/kuru çevre şartlarına dayanması için, expozisyon sınıfı XD3 olarak kategorize edilmelidir. Bu durumda betonun asgari basınç mukavemet sınıfı C35/45, azami su çimeto karışımı ≤ 0,45 ve asgari çimento oranı 320 km/m3 olmalıdır. Don tehlikesi söz konusu değilse ilave maddelerin kullanılması halinde asgari çimento oranı 270 km/m3 olarak azaltılabilir. Ekspozisyon sınıfından kaynaklanan gereksinimlerin dışında yüksek su sızdırmazlık direncine sahip bir beton kullanılmalıdır. Bunun ötesinde sürekli kullanılan park yüzeyleri için aşağıdaki ilave koruyucu önlemler alınması gerekebilir:

· Çatlak oluşumunu önleyici kaplama, örn. OS 11a

Çatlak oluşumunu önlemek için ön gerilim

Üstte gelecek donatıların engellenmesi koşuluyla ve ayrılma çatlakları oluşmayacak şekilde tek kirişli sistemlerin kullanılması

Dışa bakan yüzeylerde paslanmayan çelik donatıların kullanılması

Beraberinde alınması gereken önlemler yeterli bir eğim, düzenli aralıklarla yapılan üst yüzey temizliği ve klorid profillerinden düzenli numune alınmasıyla kullanım esnasında denetim ve kontrol önlemlerinin alınmasıdır.

Yüzeyi kaplanmış park yüzeylerinde genel olarak 50 yıldan daha az bir kullanım ömrü beklendiğinden, bu alanlar da ekspozisyon sınıfı XD3 olarak değerlendirilir.

Seçilen ilave koruma önlemine bağlı olarak beton aşınma durumu için farklı gereksinimlere ihtiyaç duyulabilir (havalandırma gerektirmeyen araç sürüşü için ekspozisyon sınıfı XM1).

Uygulama 2: Koruyucu kaplama, yüzeye nüfuz eden çevre etkilerinden sürekli olarak betondan arındırılacak şekilde uygulanır ve bakımı gerçekleştirilirse, klorid etkilerine karşı istenen yüsek ekspozisyon sınıfı XD1’e düşürülebilir. Ekspozsiyon sınıfı XD1’e uygun beton için asgari basınç mukavemet sınıfı C30/37, azami su çimeto karışımı ≤ 0,55 ve asgari çimento oranı 300 km/m3 olmalıdır. Don tehlikesi söz konusu değilse ilave maddelerin kullanılması halinde asgari çimento oranı 270 km/m3 olarak azaltılabilir. Ekspozisyon sınıfından kaynaklanan gereksinimlerin dışında yüksek su sızdırmazlık direncine sahip bir beton kullanılmalıdır. Bu tür bir uygulama için denetim aralıkları tespit edilmiş proje bazlı bir bakım planı gerekmektedir. Ayrıca bu planda, denetimlerden çıkan sonuçlara bağlı olarak, bakım ve onarıma yönelik süreçler ve sorumluluklar belirlenmelidir. Sızdırmazlık önlemleri için yapılan kaplamalarda tespit edilen bakım aralıklarına riayet edilmelidir: Don mevsiminden önce ve sonra yılda iki defa, ayrıca tespit edilen hasarlar nedeniyle yapılan onarım çalışmalarından sonra yapılan denetimler. Diğer sızdırmazlık önlemlerinde bakım aralıkları kullanım ömrüne bağlı olarak değerlendirilmeli ve tespit edilmelidir, örn. Sert madde kaplamalı gerilimli beton plakalarda.

Uygulama 3: Sızdırmazlık önlemi olarak altında sızdırmazlık tabakası bulunan bir asfalt kaplaması uygulanacaksa, ekspozisyon sınıfı XC3 seçilmelidir. Bu uygulama sürekli koruma önlemi olarak değerlendirilmektedir. Kolon ve duvar bağlantıları için de uygun bir sızdırmazlık önlemi alınmalıdır. Bu uygulamada beton karışımı için asgari basınç mukavemet sınıfı C25/30, azami su çimeto karışımı ≤ 0,60 ve asgari çimento oranı 280 km/m3 olmalıdır. Don tehlikesi söz konusu değilse ilave maddelerin kullanılması halinde asgari çimento oranı 270 km/m3 olarak azaltılabilir. Ekspozisyon sınıfından kaynaklanan gereksinimlerin dışında yüksek su sızdırmazlık direncine sahip bir beton kullanılmalıdır. Yazarların görüşüne göre uygulama 3 için de asgari basınç mukavemet sınıfı C30/37 ve azami su çimeto karışımı ≤ 0,50 olarak tespit edilmelidir.

Don etkisine maruz kalan otopark yüzeyleri: Don etkisine maruz kalan katlarda ve açık havada yer alan park yüzeylerinde ilgili ekspozisyon sınıfı XD’nin yanı sıra ilave olarak ekspozisyon sınıfı XF sınıfı da tanımlanmaktadır.

Uygulama 1’de açık alanda yer alan yüzeylerde ekspozisyon sınıfı XF4, üzeri kapalı ve bunlara bitişik olan yapı parçaları (kolon, duvar) özel önlemler öngörülmemişse (tamir, bakım) kural olarak ekspozisyon sınıfı XF2 olarak değerlendirilir. Bu durumda betonun hava sürükleyici katkıya sahip asgari beton basınç mukavemet sınıfı C30/37 ve çakıl karışımının don direncine dayanıklı bir yapıda olması gerekmektedir. Hava gözeneği içeriği seçilen çakıl büyüklüğüne göre tespit edilir:

Çakıl büyüklüğü 32 mm ise hava gözeneği oranı ≥ % 4,0 hacim

Çakıl büyüklüğü 16 mm ise hava gözeneği oranı ≥ % 4,5 hacim

Çakıl büyüklüğü 8 mm ise hava gözeneği oranı ≥ % 5,5 hacim

Bir bakım planına bağlı olarak çatlak önleyici kaplamaya sahip don etkisine maruz kalan park yüzeylerinde uygulama türü 2’ye uygun olarak ekspozisyon sınıfı XF1 için sınıflandırma yapılması uygundur. Yazarların görüşüne göre bu esneklik olumsuz yönde kullanılmamalı ve yukarda belirtilen XF sınıfı muhafaza edilmelidir. Uygulama türü 3’te dona etkisine maruz kalan park yüzeylerinde ekspozisyon sınıfı XF1 için sınıflandırma yeterlidir.

Önemli olan don etkisine maruz aklan park yüzeylerinde (açık yüzey veya üstü kapalı alanlar) klorid etkisi XD ekspozisyon sınıfının muhafaza edilmelidir.

Olası uygulama seçeneklerinin bir özetini Tablo 2’de bulabilirsiniz.

Tablo 2: Park yüzeylerinde olası uygulama seçeneklerinin özeti

Talep

Uygulama 1

Uygulama 2

Uygulama 3

Beton üstü tabaka

Çatlak önleyici kaplama

Çatlak önleyici kaplama

Asfalt kaplama, sızdırmazlık

İlave önlemler

Etkili deşarj

Etkili deşarj, proje bazlı bakım planı (don mevsiminden önce + sonra yılda 2 defa kontrol)

Kolon ve duvar bağlantılarında uygun sızdırmazlıık sağlanması

Ekspozisyon sınıfları

XD3 (+gerekirse XF4, XF2)

XD1 (+gerekirse XF4, XF2)

XC3 (+gerekirse XF1)

Özel beton özellikleri

Yüksek su geçirmezlik direnci olan beton

Yüksek su geçirmezlik direnci olan beton

Yüksek su geçirmezlik direnci olan beton

Min fck

C35/45

(yada C30/37 LP)

C30/37

(yada C25/30 LP)

C25/30

Su / çimeto oranı

 s/ç ≤ 0,45

s/ç ≤ 0,55

s/ç ≤ 0,60

Asgari çimento miktarı

320 kg/m3

300 kg/m3

280 kg/m3

Beton kaplama

(üst yüzey)

Cnom ≥ 5,5 cm

Cnom ≥ 4,5 cm

Cnom ≥ 3,5 cm

Su Mukavemet Derinliğinin Belirlenmesi: Ekspozisyon sınıflarından istenen taleplere ilave olarak 1, 2 ve 3 no’lu uygulamalar için yüksek su mukavemet direncine sahip bir betonun kullanılması tavsiye edilmektedir. Su mukavemet derinliğinin belirlenmesi DIN 1045’te zorunlu olarak istenmemiştir. Su mukavemet derinliği belirlenmesi gerekiyorsa kontrol süreci ve uygunluk kriterlerinin şartnameyi hazırlayan ve yüklenici firma arasında karara bağlanması gerekmektedir. Yazarlar aşağıda belirtilen noktaların teknik şartname veya uygulama projesine eklenmesini tavsiye etmektedir:

DIN EN 12390-8’e uygun olarak inşaat aşamasına geçilmeden hazır beton tesisinde en az üç numune üzerinde ilk kontrolün yapılarak her biri parçanın su mukavemet derinliğinin ew ≤ 30 mm olarak tespit edilmesi

İnşaatı gerçekleştiren yüklenici firma tarafından inşaat aşamasında en az üç numune parça üzerinde her biri 300 m3 veya beton dökümü yapılan ayrı 3 günde kontrol sınıfı 2’de su mukavemet derinliğinin ew ≤ 30 mm olarak tespit edilmesi.

Kaynak: Bayer, Edwin., Tercüme: Ahmet Savaş,”Parkhauser aber richtig – Ein Leitfaden für Bauherren, Architekten und Ingenieure” (Otoparkları Doğru Tasarlamak – İnşaat Şirketleri, Mimarlar Ve Mühendisler İçin Bir Kılavuz), Bau+Technik GmbH, ISBN 3-7640-0467-3, 2006.

Share

Bunları da Beğenebilirsiniz...