Genelde parasal birliğin olumsuz etkileri kabul edilen sabit kur uygulamasından kaynaklanmaktadır. Ortak para ve döviz kuru politikaları nedeniyle bağımsız para ve döviz kuru politikası izleme yeteneği yitirilmektedir. Bu nedenle bir dış şokla karşılaşıldığında söz konusu bağımsız para ve döviz kuru politikalarının olmaması iç ve dış ekonomik dengelerin sağlanması yönünden önemlidir. Ortak para politikası ise aynı anda tüm üye ülkelerin içinde bulunduğu koşullara uygun olmayabileceğinden, bazı üye ülkeler olması gerekenden daha yüksek işsizlik oranına katlanmak durumunda kalabilecekler ve optimum kaynak dağılımından uzaklaşılabilecektir. Bu durumda üye ülkelerin kullanabileceği ancak gelir ve harcama politikasıdır.
Olası bir asimetrik talep şoku ile karşılaşan üye ülke ekonomilerinin iç ve dış dengeleri tekrar yerine oturtabilmesi için gelir ve harcama politikalarının dışında elinde iki önemli araç kalmaktadır: a) ücretlerin ve fiyatların esnekliği, b) üretim faktörlerinin (özellikle işgücünün) hareketliliği. Ayrıca, birlik düzeyinde uygulanan politikalar koordine edilerek bu olumsuzluklar hafifletilebilir.
Parasal birliğe üye ülkelerin optimum enflasyon/işsizlik değiş tokuş oranlarının birbirinden farklı olması da ortak para politikası uygulama anlamında sorunlara yol açabilecektir (Phillips Eğrisi!). Bu durum, parasal birlikte, üye ülkeler arasındaki fiyat düzeyi farklarının azaltılmasının bir maliyeti olacağı anlamına gelir. Ortak para politikası ile daha düşük enflasyon düzeylerine geçilmesi bazı üye ülkeler açısından, katlanılması gereken daha fazla istihdam azalışı anlamına gelebilecektir.
Parasal birlik sonucunda özellikle sermaye, belli merkezlerde yoğunlaşabilecek ve bu da bölgesel dengesizlikleri artırabilecektir. Bunu engellemek için ortak bölgesel ve yapısal politikalar izlenebilir.
Parasal birlik, özellikle güçlü üye ekonomiler için ortak maliyetler nedeniyle katlanılması gereken kaynak transferleri ve maliyet anlamına gelmektedir.
Tek para ile birlikte olası bir kayıp da, birlik ülkelerinin senyoraj kayıplarıdır. Ancak öte yandan senyorajın enflasyon vergisi olarak kaybı, ulusal hükümetleri populist uygulamalardan da uzak tutabilecektir.
Kaynak: Doç. Dr. Utku Utkulu (İ.İ.B.F., İktisat Bölümü Dokuz Eylül Üniversitesi), “Avrupa Parasal Birliği Gerçekten bir Optimum Para Sahası mıdır?”, Siyasa, Yıl: 1, Sayı: 1, Güz 2005.
