Posa, tam buğday taneleri ve saflaştırılmadan yapılmış tahıl ürünleri, kuru baklagiller, sebze ve meyvelerde bulunan bir diyet bileşenidir. Besinlerdeki posa çözünür posa ve çözünmez posa olmak üzere ikiye ayrılır. Çözünür posa kan yağlarını ve yemekten sonra hızlı yükselen kan şekerini düşürücü etki gösterir.
Çözünmez posa esas olarak barsaklarda hacim oluşturur, dışkı hacmini arttırır ve bağırsaktan geçiş zamanını düzenler.
Özellikle buğday kepeğinden zengin olan yüksek posalı diyetler bu özelliği gösterir. Bunlar çeşitli barsak hastalıklarından (kabızlık, diverti-kül) tedavisinde yararlı etki göstermektedir. Yüksek posalı diyetler insüline bağımlı olmayan diyabet tedavisinde insüline gereksinimi azaltmakta, dokuların insüline duyarlılığını arttırmaktadır.
Posa, kolesterol düşürücü etkisini safra asitlerini bağlayarak diyetteki toplam yağ ve kolesterol alımını düşürerek, daha uzun süre doygunluk hissi yaratıp bir ölçüde besin alımını azaltarak gösterir.
Kanser yapıcı öğelerin bağırsakta kalma süresini kısaltır, barsak duvarı ile temasını azaltır, barsak pH’sını değiştirerek bakterilerin bu tür öğeleri üretmesini engeller. Göğüs kanserine karşı da koruyucu olduğu belirtilmektedir.
Göğüs kanserinden korunmada yüksek posalı diyetlerin (yağ ve kalorileri nispeten düşük olduğundan) östrojen metabolizmasını ve atımını düzenleyerek etki gösterdiği belirtilmektedir.
Kaynak: Dr. Dyt. Meltem Soylu, Uzm. Gıda Müh. Cengiz Kesici, “Gıda, Su ve Beslenme Konusunda Sık Sorulan Sorular (II)”, Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, ISBN: 978-975-590-243-2; Şubat – 2008.
