Alfa, beta ve gama ışınlarını beş duyu organımızla hissedemeyiz. Ancak, onların varlığını aramak (taramak) mümkündür. Radyoaktiviteyi taramanın bir yolu elektroskop kullanmaktır. X- ışınları gibi, radyoaktif radyasyon madde de iyonlar meydana getirir. Bu iyonlar yüklü bir elektroskopu yüksüzleştirir. Yük kaybı, radyasyon ile üretilen iyonların varlığından ileri gelmektedir. Elektroskop civarındaki havada iyonlar oluşur ve bunlar elektroskopun topuzu (metal) tarafından çekilirler.
Negatif yüklü bir elektroskop, pozitif iyonları çeker. Elektroskop yüküne bağlı olarak ya elektronlar kazanır veya kaybeder ve sonuçta nötral hale gelir. Yük kaybedilirken, elektroskopun yaprakları aşağı düşer. Radyasyon arttıkça, elektroskopun boşalması da daha hızlı olur.
Radyoaktivite, bir bulut odasında da taranabilir. Bir bulut odası (sis odası) nükleer parçacıkları ararken orada bulut (sis) şeklinde izler bırakılır. Bir bulut (sis) izi, parçacığın izi boyunca meydana gelen yoğunlaşmış su buharı çizgisidir. Bu aynen yüksekte uçan bir jetin su buharı izine benzemektedir. Ayrıca, difüzyon sis odasında su buharı yerine kolayca buharlaşan alkol kullanılabilir.
Yüklü parçacıklar bir fotoğraf emülsiyonu ile de taranabilir. Emülsiyon, bir fotoğraf filmi ve baskı kağıdında kullanılan kalın bir kaplama malzemesidir. Bu emülsiyon, AgBr, gümüş bromür tanecikleri ihtiva eder. Buna bazen “donmuş sis odası” da denilir. Bu emülsiyon, gaz veya sıvı yerine, katı bir maddedir. Buraya giren bir nükleer parçacık orada etkisini gösterir ve izini fotoğraf filminde olduğu gibi görmek mümkün olur.
Kaynak: Prof. M. Selami Kılıçkaya, Editör: Yrd. Doç. Dr. Ali Cemalcılar, “Temel Fizik”, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları No: 674, Açıköğretim Fakültesi Yayınları No: 331, ISBN 975 – 492 – 348 – 5, 1996.
