Ünlülerle ilgili Türkçenin iki önemli kuralı vardır:
Büyük ünlü (ses) uyumu
Küçük ünlü uyumu
Türkçe kelimeler kalın ünlüyle başlayıp kalın ünlüyle bitiyorsa veya ince ünlüyle başlayıp ince ünlüyle bitiyorsa buna büyük ünlü uyumu denir.
Ör: Arkadaşlarımız,
İ çin de ki ler, duvak, beşik, bi le zik
Türkçe kelimelerde düz ünlülerden sonra düz ünlüler gelir. (a, e, ı ,i)
Ör: An laş mak, evimize, bi lek, çi lek…
Yuvarlak ünlülerden sonra; (o, ö, u, ü) dar yuvarlak (u, ü), veya geniş düz ünlü (a, e) gelir.
Ör: Bo ya ma, bü yü me, yor-gun-luk, öz le mek
Bu kurala küçük ünlü(ses) uyumu denir.
Kaynak: Dr. Adem ORAKÇI (MEB Okul Öncesi Eğitimi Genel Müdürlüğü Şb. Md.), 09-20 Şubat 2009 Tarihleri Arasında Hizmetiçi Eğitim Dairesi Başkanlığınca Planlanan Merkezi ve Mahalli Görevde Yükselme Eğitimi “Türkçe Dil Bilgisi” Ders Notları, Ankara, 2009.