29 Mart 2010

Enformasyon nasıl ölçülür?

Bilim
Bilim

“Enformasyon Miktarı= Başlangıçtaki belirsizlik – Enformasyon alındıktan sonraki belirsizliktir”

Enformasyon, alıcı için sürpriz, önceden tahmin edilemezlik veya haber (bilgi) değeri bazında ölçülür. Enformasyon alıcının içinde bulunduğu belirsizliği ortadan kaldırır.

Bir soruya verilen yanıt, soruyu soranın içinde bulunduğu belirsizliği azaltıyorsa, bu yanıtın enformasyon içerdiğini söyleyebiliriz. Gönderilen mesaj benim içinde bulunduğum belirsizliği ortadan kaldırmıyorsa hiçbir enformasyon değeri olamaz. Doktoruna ne zaman öleceğini soran bir hastaya “Tüm insanlar ölümlüdür” biçiminde verilen bir yanıt hastanın içinde bulunduğu belirsizliğe bir açıklık getirmiş olmaz. Ya da bir soruya evet veya hayır yanıtları eşit oranda veriliyorsa, sorunun temsil ettiği durum maksimum belirsizliği gösterir.

Enformasyonun ölçümünü anlaşılır kılmak için iletişim sürecinin özellikleri hakkında bazı bilgilere gereksinim vardır. Enformasyon kaynağı, istenilen mesajı olası mesaj kümesinden seçer. Seçilen mesaj yazılı ve sözlü kelimeler olabildiği gibi, resim, nota ve benzerleri de olabilir. Sözlü diyalogda enformasyon kaynağı konuşmayı yapan kişinin beynidir. Verici ise insanın konuşma düzeneğidir (dil, gırtlak, ses telleri). Bu düzenek aracılığıyla oluşturulan sesler (sinyal) iletim kanalı olan hava ile alıcıya iletilir. İletişim sırasında sinyallerde meydana gelebilecek bozulmalar, örneğin telefon görüşmelerindeki parazitler veya televizyon ekranındaki karlanmalar, gürültü olgusunu temsil eder.

Kaynak: Tuğran Külahoğlu’nun “Termodinamik, Entropi ve İletişim Teorisi” yazısından derlenmiştir.

Share

Bunları da Beğenebilirsiniz...