“Gam”, “dert”, “keder” bağlamında atasözleri ve düşündürdükleri

Türk kültüründe “gam”, “dert”, “keder” olarak isimlendiren üzüntü duyguları da bazen korku ve kaygı ile içice bulunabileceği gibi, bu duyguların başında ya da sonunda da oluşabilir. Yahut kişi, karşılaştığı bir olay karşısında şiddetli bir üzüntüye itilebilir. Bu duygu bireyi sarsacak, etkileyecek şiddet ve uzunlukta olduğunda, zarar görecek yine bireyin kendisidir. Çünkü şiddetli duyguların kişiye fizikî, olumsuz etkileri olabileceği belirtildiği gibi, ruh sağlığı açısından da olumsuz tesirleri söz konusu olabilir. Nitekim şu atasözlerinde üzüntünün, sıkıntının insan üzerindeki psikolojik ve fizyolojik etkileri anlatılmak istenmektedir.
“Ağacın Kurdu içinde olur”, “Ağacı kurt, insanı dert yer”,”Demir nemden, insan gamdan çürür”,”Duvarı nem, insanı gam yıkar”.