Bu önemli keşif 1895 yılında Alman Fizikçisi W. K. Röntgen tarafından yapılmıştı. İçerisindeki hava boşaltılmış olan bir cam tüpten yüksek elektrik akımı geçiren Röntgen, tesadüfen çok önemli bir olaya tanık olmuştu. Tüp yakınında bulunan bir flüoresan ekran yeşilimsi bir renkle parıldamaya başlamıştı. Flüoresan madde ışımaya maruz kalınca parıldamıştır. Röntgen, cam tüpün bilinmeyen bir türde ışıma yaptığını görmüş ve ışımaya X-ışınları adını vermiştir. “X” bilinmeyen anlamına gelmekteydi. Yapılan deneyler, elektronların cam gibi bir katı maddeye çarptıklarında, elektron demetinin X-ışınları ürettiğini göstermiştir. X-ışınları, bir X-ışın tüpü içinde üretilebilir. X-ışın tüpü yüksek voltajlı bir katot-ışını tüpüdür. İçerisinde bir metal hedef ve bir metal filaman vardır (Şekil 1). Elektronlar metal hedefe çarptıkları zaman, X-ışınları metal tarafından salınırlar.
Şekil 1: X-ışınlarının üretimi
X-ışınları ne şekilde üretilir? Hareketli bir elektronun kinetik enerjisi vardır. Yüksek hıza sahip bir elektron tungstene çarpınca bir tungsten atomu ile çarpışır. Elektron durdurulana kadar birçok atomla çarpışmak zorunda kalabilir. Elektronun durdurulması sırasında kaybedilen kinetik enerjinin bir kısmı X-ışınlarına dönüşür. Gerçekten, kinetik enerjinin yüzde biri veya daha az kısmı X-ışını ışımasına, geri kalan kısım ise ısı enerjisine dönüşür. Vücudunuzun her hangi bir kısmı bir doktor veya dişçi tarafından X-ışınlarına maruz bırakıldı mı? Tüm elektromanyetik ışıma gibi, X-ışınları ışık hızı ile hareket ederler. X-ışınları bütün maddelerden geçebilir. Ancak, tüm maddeler, gazlarda dahil olmak üzere, X-ışınlarını bir dereceye kadar soğurabilir./yutabilir. Soğurma miktarı, maddenin yoğunluğuna bağlıdır. Örneğin, kemik etten daha çok soğurma yapar. Kurşun, alüminyumdan daha fazla soğurur.
Kaynak: Prof. M. Selami Kılıçkaya, Editör: Yrd. Doç. Dr. Ali Cemalcılar, “Temel Fizik”, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları No: 674, Açıköğretim Fakültesi Yayınları No: 331, ISBN 975 – 492 – 348 – 5, 1996.
