Emek: En önemli unsur insan emeğidir. İster kafa, ister kol emeği, ister vasıflı işçi, ister düz işçi olarak; ister eğitimde elde edilmiş, ister yaratılıştan var olan yetenek ve becerikliliği ile; ister yönetici ister uygulayıcı olarak üretime katılan her türlü “beşeri kaynağı” iktisatçılar genellikle “emek” (labour) altında toplarlar. -Toprak: Üretimin ikinci unsuru “toprak” (land) yada “doğal kaynaklar (natural resources) adı altında toplanan üretici güçlerdir.
Sermaye: Üretimin üçüncü unsuru, insanlar tarafından üretilmiş üretim araçlarının tümünü kapsayan “sermaye (Capital)”dir. İnsan yapısı olan ve üretimde insan emeğinin verimliliğini artıran her türlü alet, makine, tesis, bina ve malzeme bu guruba girer.
Girişim: Bazı iktisatçılar yukarıda açıklanan üç gurup üretim faktörüne bir dördüncüsünü, yani “girişim” (teşebbüs) unsurunu eklemek eğilimindeler. Bazıları ise beşeri faktörler içinde yani emeğin bir türü olarak ele almayı tercih ederler. “Girişimci” bir işi düşünüp planlayan, diğer üç üretim faktörüne kendisi sahip olmasa bile onları bir araya toplayıp üretime koşan, halkın eğilimlerini ve tercihlerini tahmine çalışarak ona göre mal ve hizmet üretimini örgütlemeye çalışan önemli bir unsurdur.
Teknik Bilgi: Yukarıda saydığımız üretim faktörlerinin hepsi bir araya gelse bile, yine de “üretim teknolojisi” ile ilgili “bilgi” ve “tecrübe” olmadan insanların faydalı mal ve hizmetleri üretmeleri mümkün olmaz. Tıpkı şekeri, yağı, unu olup da helva yapmasını bilmeyen insanların helva yiyememesi.
Üretimin Örgütlenişi: İnsanın kıtlıkla savaşında başarı derecesini etkileyen bir başak unsur, üretimin “örgütleniş” ve “düzenleniş” tarzıdır. Belirli miktar insan emeği, sermaye ve toprak ile üretimde bulunurken ve belirli bir üretim teknolojisine sahipken, üretimi daha az veya daha çok başarılı sonuçlar alacak biçimde “örgütlemek” mümkündür.
İşbölümü ve Uzmanlaşma: Üretimin her aşamasını ve bu aşamaların her birindeki çeşitli işlemlerin tümünü bir tek insanın, ya da bir tek ailenin yapmaya kalkışması halinde sonuç fazla başarılı olmayacaktır. Oysa, üretimin çeşitli aşamalarını ve farklı işlemlerini, aralarında “işbölümü” yapan ve “ihtisaslaşmaya” giden değişik kimselerin üzerlerine almaları halinde sonuç çok daha başarılı olabilecektir.
Kurumsal Çerçeve: genellikle “ekonomik düzen” diye anılan bu unsur, ekonomik çabaların içinde cereyan ettiği ortam ve sosyal örgütlenme biçimi olarak tanımlanabilir (Institutiaonal framework). Bu ekonomik düzenleri Kapitalizm, Sosyalizm ve Karma Ekonomi olarak adlandırılabilir.
Kaynak: Prof. Dr. Öner Günçavdı, “Yönetim Ekonomisi Ders Notları“
