Termal dengede bulunan bir gaz “kararlı”dır ve bu bakımdan da “değişme” demek olan “süreç”ten bağımsızdır. Yani, “kararlı” kelimesini tam gerçek anlamında kullanacak olursak, “kararlı” ve “süreç” kavramları birbirinin zıddı olduğu için, Kararlı Süreç diye bir kavram tanımlanamaz. Evren’de bütün fiziksel olayların tersinir değil tersinmez (irreversible, geriye dönüşümsüz) oluşunun sebeplerinden birisi de budur. Çünkü Evren’de mutlak anlamda hareketsiz olan hiçbir şey yoktur. Evren, sonsuz ve bitimsiz hareketlerden oluşur: Madde, hareketsiz olduğu anda yok olur; diğer bir ifadeyle, mutlak anlamda hareketsizlik, madde için ölüm demektir.
Termodinamik işlemler kendiliğinden sürekli olarak devam etmez, bir yerde kesilir. Termodinamik işlemler, aynı zamanda, izotermaldir; termal denge şarttır. Isı arttıran veya azaltan yani termal dengeyi bozan etkiler tersinir işlemi ortadan kaldırır. Ancak, biz Tersinir Süreç kavramını, birbiri ardınca gelen adeta nokta şeklindeki ve sonsuz denebilecek kadar çok sayıdaki “yarı-kararlı süreçler”den oluşan hal değiştirmelerinin bütünü olarak tanımlarız.
Kaynak: Durmuş Hocaoğlu, Termodinamik’in İkinci Kanunu ve Entropi Ders Notu, Kasım, 2008.
